Begroting Utrecht: over snijbloemen, kalknagels en 2 miljard euro

Het is een politiek debat, waarin stokpaardjes worden bereden. Zo wil het college met onder andere GroenLinks, D66 en de PvdA het autogebruik in de stad terugdringen. Dat willen ze doen door bijvoorbeeld betaald parkeren in de hele stad in te voeren. De VVD is daar tegen. De partij weet dat hun weerstand vooralsnog kansloos is, maar toch diende de partij een motie in om het plan van betaald parkeren in de hele stad terug te draaien. Die motie haalde het dan ook niet.

Niet iedereen neemt het debat even serieus. Fractievoorzitter Cees Bos van Stadsbelang Utrecht noemt het bestuurlijke drukte om niets. “Het is een leuk ritueel dansje en de inhoud is een dolle boel.”

Gedoe was er over de situatie in Israël en Gaza, waar Hamas een bloedige terroristische aanslag pleegde met honderden slachtoffers, waarna Israël met veel geweld en met veel burgerslachtoffers aan de andere kant wraak nam. GroenLinks fractievoorzitter Julia Kleinrensink begon haar betoog met aandacht voor dat conflict. In een breed gedragen motie vraagt ze of Utrecht zich kan ‘aansluiten bij de internationale oproepen voor een humanitair staakt het vuren in Gaza en Israël, vrijlating van gijzelaars en het opstarten van een duurzaam vredesproces’.

Dat was tegen het zere been van diverse partijen, waaronder het CDA, die vond dat je dit soort geopolitieke problematiek buiten de Utrechtse gemeentepolitiek moet houden. Met het standpunt van de Christendemocraten was niet iedereen het eens. Fractievoorzitter Stevie Nolten van Bij1 ging namelijk nog een stapje verder en beschuldigde Israël in haar speech van genocide.

Dat ging Yvonne Hessel van Utrecht Solidair dan weer te ver. Burgemeester Sharon Dijksma voelde zich er ook ongemakkelijk bij en deed iets wat ze zelden doet, ze vroeg Nolten om het onderwerp te laten rusten. Ook riep ze de raad in een bevlogen betoog op om de motie van GroenLinks niet in stemming te brengen. In plaats daarvan vroeg ze de raad zich collectief uit te spreken vóór vrede.

Fractievoorzitter Kleinrensink bracht de motie toch in stemming. Jantine Zwinkels van het CDA was daar boos over, ze vond dat deze motie niet verbindend werkt: “Dit is het uitvergroten van verschillen.” Cees Bos van Stadsbelang Utrecht noemde de motie van GroenLinks een ‘schandelijke wanprestatie’. D66-er Maarten Koning gaf aan dat de totstandkoming van de motie, door Kleinrensink in de voorbereiding naar de vergadering, ‘zeker geen schoonheidsprijs verdient’.

De behandeling van de begroting voor het volgende jaar is traditioneel het moment waarop partijen hun wensen proberen te realiseren en stokpaardjes berijden. Er werden vele tientallen moties en amendementen ingediend, hieronder een greep uit de meest opvallende.

Te beginnen met UtrechtNu!, de voormalige PVV. Fractievoorzitter David Bosch begon zijn betoog door de raad te waarschuwen dat zijn speech ‘sarcasme’ zou gaan bevatten. En dat klopte, aan het eind presenteerde hij een levensechte motie, waarin hij oproept om het maken van reclame voor middelen tegen kalknagels te verbieden.

De motie van Bosch is een reactie op het verbod op vlees-, gok-, alcohol en fossiele brandstofreclames die de raad eerder afkondigde. “Het is belangrijk om een inclusieve openbare ruimte te creëren waarin alle burgers zich comfortabel en niet uitgesloten voelen, wat niet het geval is bij het continue blootstellen aan kalknagelreclames”, ze stelde Bosch in zijn motie. De motie leidde tot grote hilariteit in de raad en op de tribune. Slechts één raadslid stemde voor, en dat was opvallend genoeg niet Bosch zelf, die de motie indiende.

Een belangrijk debat in de Utrechtse politiek is de verkoop van sociale huurwoningen. Recent is het college al met het voorstel om dat per 1 januari voor een jaar een halt toe te roepen gekomen. Maar dat gaat de woningcorporaties misschien wel tien miljoen euro kosten. GroenLinks wilde met een motie ervoor zorgen dat de woningen die per 1 januari nog te koop staan, maar niet verkocht zijn, van de markt gehaald worden. Wethouder Dennis de Vries vond dat een goed idee, en nam de motie over.

D66 stelde vast dat wekelijks circa 650 lachgascilinders in het Utrechtse afvalsysteem terecht komen. Dit komt omdat het bezit van lachgas sinds kort verboden is en de cilinders daarom niet meer ingeleverd worden. De cilinders ontploffen bij afvalverwerker AVR, en dat zorgt voor schade. Om dat op te lossen wil D66 een premiesysteem, maar de partij trok dat voorstel gedurende de vergadering weer in.

Oppositiepartij CDA kwam met een tegenbegroting, dat is een alternatief financieel plan, waarin fundamenteel andere keuzes worden gemaakt dan dat het college doet. Zo wil het CDA meer geld voor cultuur en de toeristenbelasting verhogen. Ook die begroting kwam in stemming, maar kreeg slechts vier stemmers vóór en werd dus verworpen.

Als het aan de Partij voor de Dieren ligt, stoppen medewerkers van de gemeente met het weggeven van een bloementje als cadeau. Fractievoorzitter Maarten van Heuven wil dat het college “kenbaar maakt in de organisatie dat mensen een echt leuk cadeau verdienen in plaats van reguliere snijbloemen.” Wethouder Susanne Schilderman, zei moeite te hebben met dit verbod, omdat de bloemen verzorgd worden door UW-bedrijven, een werkinstelling voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze beloofde wel in gesprek te gaan met UW om te kijken naar duurzame bloemen. De motie werd uiteindelijk niet in stemming gebracht, want Van Heuven trok hem in.

En dan nog wat bijzondere snippers: De PvdA wil een gratis energiezuinige wasmachine voor de laagste inkomens. De motie werd verworpen. Ook wil de PvdA voorrang voor studenten aan de PABO, studenten verpleegkunde en beveiliging bij het krijgen van een studentenkamer. Ook hier kregen de sociaaldemocraten geen meerderheid.

Student & Starter wil gratis toiletten bij fietsenstallingen, de wethouder vindt dat een mooi plan en nam de motie over. Het CDA wil de ‘special olympics’ in 2028, naar de stad halen, een sportevenement voor mensen met een verstandelijke beperking. Het voorstel werd met een ruime meerderheid verworpen.