Digitale meldplicht voor voetbalrelschoppers is 'goed', maar niet de heilige graal: 'Misdragingen niet uit te bannen'
Utrecht - Het experiment waarbij relschoppende Utrechtse voetbalsupporters met een gebiedsverbod zich digitaal moeten melden, wordt met voorzichtig gejuich ontvangen. "Het heeft een afschrikkende werking", zegt Jan Brouwer, hoogleraar algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Maar, hiermee ban je overlast van supporters niet uit", waarschuwt hij. "Je kan Janssen een gebiedsverbod bij de Galgenwaard geven, maar vervolgens gaat Pieterse zich misdragen in en om het stadion."
Gisteren werd bekend dat Utrecht, Rotterdam en Leeuwarden de steden zijn waar vanaf november geëxperimenteerd wordt met de digitale meldplicht. Supporters die niet in en rondom het stadion mogen komen, moeten hun vingerafdruk achterlaten op een klein draagbaar kastje (een Mini-ID) , zodat aangetoond kan worden dat ze inderdaad ergens anders zijn als een wedstrijd wordt gespeeld.
'Exacte locatie wordt niet gedeeld'
De proef van het ministerie van Justitie en Veiligheid begint klein met enkele vrijwilligers en wordt daarna uitgebreid. Er wordt dan bekeken of het technisch allemaal goed werkt. In de tweede testfase gaan personen meedoen die ook echt een gebiedsverbod met een meldplicht krijgen.
Hoe het precies in zijn werk gaat, is nog onduidelijk. Het ministerie kon vandaag niet ingaan op vragen hierover. Brouwer, die gespecialiseerd is in wetgeving over voetbalsupporters, vermoedt dat een fan met een gebiedsverbod een kastje krijgt en zich dan digitaal kan melden middels de vingerafdruk. "Het kastje registreert dan wel dat je niet bij het stadion bent, maar niet waar je precies bent. Je exacte locatie wordt dus niet gedeeld."
Voetbalsupporters kunnen nu al een fysieke meldplicht opgelegd krijgen. Het ministerie zegt dat daar weinig gebruik van gemaakt wordt omdat de maatregel als een zwaar en disproportioneel midden wordt gezien. Ook kost het capaciteit bij de politie.
Een digitale meldplicht zou dat makkelijker moeten maken, maar Brouwer waarschuwt dat het nog altijd mankracht kost. "Voor het uitlezen van de gegevens van het kastje heb je nog steeds agenten nodig. Het idee is dat digitalisering zaken makkelijker maken, maar dit is niet altijd het geval." Hij verwacht dan ook dat een digitale meldplicht er niet per se voor zal zorgen dat er meer gebiedsverboden worden opgelegd.
Reactie gemeente Utrecht
"Het is goed dat er geëxperimenteerd wordt met digitale meldplicht. Het is voor nu vooral van belang dat de techniek goed wordt getest en daar werken we graag aan mee. De digitale meldplicht is één van de middelen die we als gemeente kunnen inzetten om voetbal een feest voor iedereen te houden."
Hans Spekman, FC Utrecht-fan en betrokken bij de Nederlandse Voetbalwet, is blij met de digitale meldplicht. "Hiermee wordt handen en voeten gegeven aan de wet." Volgens hem worden de raddraaiers door deze maatregel gepakt en niet de "goedwillende" supporter, iets waar hij zich al jaren hard voor maakt. "Er zijn genoeg generieke maatregelen, maar daarmee pak je alle fans. Dat kan niet de bedoeling zijn. Het merendeel wil gewoon een leuke pot voetbal zien."
Als het experiment succesvol blijkt en wordt uitgerold in andere steden en stadions, dan zou Nederland "uniek" zijn, zegt hoogleraar Brouwer. "Hiermee komt de naleving van stadionverboden wat dichter tegen waterdicht aan." Hij benadrukt echter dat Nederland er nog lang niet is. En dat ligt volgens hem niet aan de wetgeving. "Onze Voetbalwet is strenger dan die in Engeland, wat toch voor velen als gidsland op het gebied van omgang het hooliganisme wordt gezien. De wet moet dus strenger worden nageleefd hier." De digitale meldplicht kan daar een belangrijke rol in spelen.
Het is volgens Brouwer wel zaak dat een onafhankelijke partij als de politie de regie pakt. "Voetbalclubs nemen hun trouwste fans in bescherming." Verder is het belangrijk dat clubs hun banden met supporters aanhalen. "Spelers, trainers en spelers moeten continu in gesprek blijven met de harde kern. Zo kweek je begrip."
Maar gaat dit alles in combinatie met de digitale meldplicht dan de heilige graal zijn om toekomstige rellen bij het voetbal te voorkomen? Dat denkt Brouwer niet. "Je moet accepteren dat een klein gedeelte van de supporters zich misdraagt. Je mag ook geen moord plegen, maar dat gebeurt helaas ook nog één keer in de zoveel dagen."
Reactie FC Utrecht
"In de afgelopen periode is FC Utrecht geïnformeerd door de gemeente Utrecht over het experiment met betrekking tot digitale meldplicht voor overlastgevende voetbalsupporters met een gebiedsverbod. Volgens de club kan dit experiment bijdragen aan dat veiligheidsgevoel bij welwillende supporters."
"Wel vinden we dat er op persoonsniveau gekeken moet worden naar effect en noodzaak. De meerderheid van mensen met een stadionverbod houdt zich er keurig aan, dus daarvoor zou de pilot/maatregel veel minder of geen effect hebben. Voor recidivisten zou deze maatregel wel kunnen werken, en daar zou de proef mee gedaan kunnen worden."
