Vleermuisuitspraak in zaak provincie Utrecht heeft gevolgen verduurzamen woningen, maar er is hoop
Utrecht - Isolatiebedrijven en huiseigenaren moeten ervoor zorgen dat er geen vleermuizen in de spouwmuren zitten die ze gaan isoleren. En even met een beweegbare camera kijken, is dan niet voldoende. Dat is de uitspraak van de Raad van State in een zaak tussen isolatiebedrijf IsoSun en de provincie Utrecht. De vrees bestaat dat door de uitspraak minder woningen verduurzaamd worden omdat huiseigenaren eerst een lang en duur vleermuizenonderzoek moeten uitvoeren.
Vleermuizen wonen graag in spouwmuren van woningen: daar is het lekker warm en droog. Huiseigenaren willen die spouwmuren liever volstoppen met isolatiemateriaal om energie te besparen. Als dat gebeurt, verliezen de beschermde vleermuizen hun woonplek, en soms zelfs hun leven als ze niet op tijd kunnen ontsnappen. Om dat te voorkomen, moeten woningeigenaren die willen isoleren voor lange tijd zeker weten dat er geen vleermuizen in de muur zitten. Daarvoor is een ecologisch onderzoek nodig. Dat kan zomaar 5000 euro kosten en een jaar duren.
De zaak waarin de Raad van State vandaag uitspraak deed, ging om het isolatiebedrijf IsoSun uit Best. Dat beloofde sneller en goedkoper te kunnen werken dan de concurrentie door het vleermuizenonderzoek uit te voeren met alleen een beweegbare camera. Dat scheelt tijd, moeite en geld. Zo beloofde het bedrijf in vijf weken de zaak te kunnen regelen. Maar de provincie Utrecht vond dat het bedrijf op deze manier het verplichte vleermuizenonderzoek onvoldoende zorgvuldig uitvoerde. Op het provinciehuis werd besloten het bedrijf een dwangsom op te leggen om met de snelle onderzoeksmethode te stoppen. Het bedrijf ging daartegen in beroep met de uitspraak van de Raad van State van vandaag als eindstation. Die uitspraak valt slecht uit voor het bedrijf: de snelle manier van onderzoeken, voldoet niet aan de wet, is het oordeel.
Oude isolatie, leidingen of puin
Volgens de rechtbank wordt te veel gemist als er alleen onderzoek wordt gedaan met een beweegbare camera. De kans is volgens de rechtbank dan erg groot "dat vleermuizen niet worden opgemerkt omdat er vaak oude isolatie, leidingen of puin in een spouwmuur zit waarmee het zicht wordt ontnomen."
De aanwezigheid van voor vleermuizen geschikte kieren en spleten kan alleen door een deskundige worden vastgesteld.
Ook is de meest voorkomende vleermuissoort, de gewone dwergvleermuis, maar zo groot als een luciferdoosje en dus makkelijk te missen. Bovendien weten mensen vaak niet dat er vleermuizen in hun woning zitten omdat de diertjes vooral in de avonduren actief zijn. Een zogenoemde quickscan is dan ook niet genoeg, zegt de Raad van State. "De aanwezigheid van voor vleermuizen geschikte kieren en spleten kan alleen door een deskundige worden vastgesteld."
Duurzaamheidsdoelen
De uitspraak van de Raad van State is slecht nieuws voor het bedrijf uit Best, maar ook duurzaamheidsexperts maken zich zorgen. Want de uitspraak betekent eigenlijk dat particulieren voortaan voor elke woning een lang en duur vleermuizenonderzoek moeten uitvoeren voor er kan worden geïsoleerd. Woningexperts vrezen dat dit leidt tot het stilvallen van de verduurzaming.
In de provincie Utrecht wordt daarom nu geëxperimenteerd met een andere oplossing. Daarbij vraagt de gemeente bij de provincie een isolatievergunning voor tien jaar aan voor de gemeente. Woningen daar mogen dan geïsoleerd worden zolang gezorgd wordt dat de spouwmuren helemaal leeg zijn. Biologen houden tegelijkertijd in de gaten hoe het gaat met de grote vleermuizenpopulaties in de gemeente. Omdat bekend is hoeveel vleermuizen op welke plekken leven, wordt zo in de gaten gehouden dat de populaties niet dalen.
Inmiddels hebben 21 gemeentes in de provincie zich al bij dit experiment aangesloten. Twaalf daarvan hebben al een ontheffing en de overige gemeentes volgen. Ook gaat de provincie Overijssel deze manier van werken overnemen en wil het ministerie van Binnenlandse Zaken dit landelijk uitrollen. Daarvoor wordt 44 miljoen euro uitgetrokken.
