Strijd om de landstitel voetbal werd precies 125 jaar geleden in Utrecht voor het eerst beslecht

© RTV Utrecht
Utrecht - Voetbal op nationaal niveau is niet meer uit Nederland weg te denken. Maar, dat is niet altijd zo geweest. De eerste wedstrijd om het landskampioenschap werd vandaag precies 125 jaar geleden gespeeld op het veld van USV Hercules in Utrecht. Vitesse en de Amsterdamse club RAP speelden daar op 24 april 1898 voor het eerst om de nationale titel, die RAP won met 4-2. Vandaag kwamen vertegenwoordigers van de clubs bij elkaar ter ere van de historische wedstrijd.
De twee clubs waren de winnaars van de competities in West- en Oost-Nederland. RAP won de westelijke, Vitesse de oostelijke. “1898 was het eerste jaar dat ook in Oost-Nederland een competitie werd gespeeld", vertelt sporthistoricus Jurryt van de Vooren. De winnaar van de westelijke competitie was dus niet vanzelfsprekend meer de beste. “Een club van buiten het westen van het land die tegen hun kampioen speelde, dat was nog nooit eerder gebeurd in het Nederlandse voetbal.” En dus was het landskampioenschap geboren.
De teams van Vitesse en Rap zoals ze er rond 1898 uit zagen.
De teams van Vitesse en Rap zoals ze er rond 1898 uit zagen. © RTV Utrecht

Olifanten

Om de wedstrijd eerlijk te houden, werd deze gespeeld op neutraal terrein. “Daarvoor zocht men een plek die mooi tussen Arnhem en Amsterdam ligt, en zo kwamen ze op het voetbalveld van Hercules in Utrecht", aldus Van de Vooren. Het veld van Hercules was toen nog op de plek waar nu het Wilhelminapark ligt, en zag er behoorlijk anders uit. “Het strafschopgebied en de penaltystip waren er toen nog niet. De voetballers van toen zouden op de velden van nu verdwaald raken.”
Aan het einde van de 19e eeuw was voetbal nog lang niet zo groot als nu. De Nederlandse Voetbalbond, toen nog zonder het predicaat 'koninklijk', telde minder leden dan USV Hercules op dit moment heeft. Voetbalvelden werden daarom ook vaak voor andere doeleinden gebruikt. “Een paar jaar na de wedstrijd organiseerde een Amerikaans circus een grote parade in Utrecht", vertelt Van de Vooren. “Hun olifanten stalden ze op het veld van Hercules, dat daarbij zo werd toegetakeld dat de club naar een andere locatie is verhuisd.”

Shirts

Voetbalshirts zoals die nu gedragen worden, waren er toen nog niet. De outfits waren simpeler, al droegen de spelers wel een pet. Ook het uitwisselen van de shirts werd nog niet gedaan, dus deden de vertegenwoordigers van Vitesse en RAP dat vandaag alsnog. Het gebeurde op de middenstip van het huidige hoofdveld van Hercules, om precies 14.00 uur, de tijd waarop de historische wedstrijd begon.
Daar werd ook Van de Vooren zijn boek ‘de gele kaart van Neeskens’ aan de vertegenwoordigers overhandigd. In het boek staan 111 ijkpunten uit de geschiedenis van het Nederlandse voetbal. “Een daarvan is Antoon Abspoel, een in Utrecht geboren sportjournalist die als eerste over voetbal ging schrijven", aldus Van de Voorden. Ook het ophangen van netten tussen de tribunes en het veld was een Utrechtse primeur. “In 1977, tijdens een wedstrijd tegen Ajax, werden de netten opgehangen in Galgenwaard. Ook in die tijd hadden de Utrechters een rode waas voor ogen als Ajax op bezoek kwam.”