Studenten- of gezinswijk: hoe studenten en bewoners botsen in Wittevrouwen
Utrecht - Geschreeuw midden in de nacht, harde muziek, fietsen op de stoep: steeds meer bewoners van Wittevrouwen zijn er klaar mee. De laatste jaren lijkt het aantal studentenwoningen in de Utrechtse buurt toe te nemen en dat zorgt voor overlast. En buurtbewoners vrezen dat het alleen maar erger wordt.
Goed om te zeggen: het gaat daarbij zeker niet om de hele buurt. Er zijn ook genoeg bewoners die aangeven er geen last van te hebben. Maar uit de verhalen blijkt dat als je naast één (of meerdere) studentenwoning woont, de overlast hoog kan oplopen.
Daarboven op komt de onzekerheid bij buurtgenoten of er misschien nóg een studentenhuis bij komt. Want de gemeente lijkt de grip op de registratie van studentenhuizen kwijt te raken door een bijzondere regeling. Daardoor concentreren zich op sommige plekken in de buurt steeds meer van dat soort woningen. En dat de gemeente die regeling nog verder wil stimuleren, baart de bewoners in Wittevrouwen zorgen.
Botsende levensstijlen
Studenten moeten óók ergens wonen, benadrukt bewoner Leonora. Maar hoe meer het er worden, hoe meer het botst met haar manier van leven. Ze woont al 12 jaar met haar gezin in de bekende Utrechtse wijk. In die tijd is het rondom haar huis van één studentenhuis naar vijf stuks gegaan. En dat is te merken.
Het gaat daarbij niet zo zeer om de klassieke studentenhuizen met 16 bewoners zoals je die misschien kent uit de binnenstad. De laatste jaren lijken juist kleinere (boven)woningen tot studentenhuizen voor maximaal drie studenten te zijn bekeerd. Maar als die doordeweeks hun jaarclub te eten krijgen, kan dat voor veel ongemak zorgen.
"Ze gaan 's nachts weg naar de stad met veel kabaal, staan twintig minuten onder je slaapkamerraam te ouwehoeren als ze terugkomen, de stoep staat vol fietsen en het onkruid houdt niemand bij." Het straatbeeld wordt erdoor aangetast maar het gaat vooral ten koste van de leefbaarheid van de buurt, vindt Leonora. Het is zelfs nu zo ver dat zij overweegt te gaan verhuizen met haar gezin.
Andere buurtbewoners herkennen de worsteling maar het is duidelijk een gevoelige kwestie. RTV Utrecht sprak onder andere met bewoners uit de Klaver-, Goede- en Griftstraat die liever anoniem blijven. In delen van die straten lijkt het aantal studentenhuizen te zijn toegenomen, zeggen de bewoners. Vooral de afgelopen vijf jaar ging het hard. Daarbij gaat het niet om studentenhuizen die bij de gemeente als zodanig staan geregistreerd – en daar zit deels het probleem.
Studentenhuizen zónder vergunning
Want een groot deel van de huizen waar de buurtbewoners het over hebben, worden door de gemeente niet officieel als studentenhuizen gezien. Het zijn woonhuizen waar maximaal drie personen kunnen wonen zonder dat daarvoor een vergunning van de gemeente nodig is. Dat gebeurt via de zogenoemde hospitaconstructie. En die is populair bij studenten met vermogende ouders.
Wat is de hospitaregeling?
In dat geval koop je als ouder een woning, meestal een appartement, en maak je je kind voor minstens 10 procent mede-eigenaar. Zolang dat kind in kwestie de hoofdbewoner is, mag die – zonder vergunning – maximaal twee mensen bij hem of haar laten inwonen. Drie studenten in het totaal dus. Bovendien valt het huis dan niet onder de opkoopbescherming: de regel van de gemeente dat huizen onder een bepaalde waarde niet zomaar verhuurd mogen worden. Dat komt omdat het kind mede-eigenaar is.
'Mijn ouders hebben dit huis gekocht'
Een studerende bewoner uit Wittevrouwen herkent zich grotendeels in het beeld van overlast. Ten minste, dat is hoe de klachten bij hem en zijn twee huisgenoten terechtkomen. Begrip heeft hij ook wel, vooral over eventuele nachtelijke escapades vertelt hij leunend tegen de deurpost. "Daar hebben we vrij snel afspraken over gemaakt."
Zo hebben alle directe buren hun nummers en doen ze hun best om 's avonds bij vertrek naar de kroeg stil te zijn. Om dat kracht bij te zetten hangt er een A4'tje met reminder aan de binnenkant van de voordeur.
Dat hij uiteindelijk in dit huis in de Griftstraat terechtkwam heeft alles te maken met de woningnood, vertelt hij nog. Negen maanden lang hospiteerde hij zich suf. Een jaar geleden besloten zijn ouders dit pand voor hem te kopen. Twee clubgenoten van zijn vereniging zijn bij hem ingetrokken.
Hospitaconstructie: een laatste redmiddel?
Makelaar Rutger Koning helpt "enkele ouders per maand" bij de aankoop van een huis dat via de hospitaregeling meerdere studenten onderdak moet gaan geven. "Ouders zijn op die manier zeker dat hun kind gehuisvest wordt." Bovendien kan het inmiddels in elke Utrechtse wijk én is er geen vergunning nodig, benadrukt Koning.
De krapte op de huizenmarkt is ook voor studenten goed te merken. Zij moeten bijvoorbeeld gemiddeld zo'n drie jaar wachten op een kamer van studentenhuisvester SSH. Veel studenten zoeken daarom hun toevlucht op de particuliere verhuurmarkt. En soms dus in de hospitaconstructie.
De hospitaregeling raakte de afgelopen jaren steeds meer in trek bij ouders die hun kinderen willen helpen bij het vinden van een kamer, merkt de makelaar. Dat komt volgens hem doordat het alternatief – een huis aankopen en dat via een vergunning omzetten tot studentenhuis – onzeker en vooral veel duurder is geworden. De hospitaregeling biedt dan een veilig alternatief. "Het is vaak het laatste redmiddel."
Hoeveel zijn het er eigenlijk?
Het feit dat er geen vergunning nodig is voor zo'n hospitawoning is wat nu voor problemen zorgt, zeggen buurtbewoners. Want de gemeente heeft niet meer in de gaten hoeveel van dit soort studentenhuizen er zijn én waar die zich bevinden.
Een bewoner van de Goedestraat telt zo zes panden in een straal van vijftig meter. Een daarvan bevindt zich direct naast en de ander boven haar woning. Overlast heeft ze echt niet elke week, benadrukt ze. Maar de huizen wisselen elkaar regelmatig af.
Een bewoonster uit de Bollenhofsestraat die haar auto staat te wassen, wijst naar de hoek: "ik ken daar twee buren met twee slaapkamers. Als dan het feestje gaande is in het ene studentenhuis slapen ze in de slaapkamer voor, en als het andere studentenhuis actief is in de kamer achter."
'Wil je het niet verkopen aan ouders die voor hun kind kopen?'
Voor buurtbewoners voelt het steeds meer alsof de gemeente de grip kwijtraakt. En het feit dat de er maar weinig aan lijkt te kunnen – of willen – worden gedaan, zit hen dwars.
Daarom nemen ze nu vaak het heft in eigen handen, vertelt Leonora. Zo proberen ze onderling goede afspraken te maken met studerende buurtbewoners en zoeken ze steeds vaker vanaf het begin contact met de ouders. "Met een groepje buurvrouwen bellen we om de beurt aan bij overlast. Ik heb nu goed contact met de huizen die er zitten maar ik ben bang dat er nog meer bij komen."
De vrees dat het alleen maar erger wordt, bestaat ook bij andere buurtbewoners. Als er een huis te koop wordt gezet, rijst de vraag of er een studentenhuis voor in de plaats komt. "Het eerste wat ik dan denk is: oh nee! Ik heb eens aan de buurman gevraagd of hij het niet wil verkopen aan ouders die voor hun kind kopen. Misschien een gekke vraag en het is verder aan hem, maar ik moet het wel gezegd hebben", vertelt een bewoonster van de Klaverstraat.
Wethouder: hospitaregeling is juist een noodzaak
Wethouder wonen Dennis de Vries erkent dat de stad "verdicht" en dat dit "een uitdaging vormt". Maar volgens hem is de gemeente de grip op studentenhuizen niet kwijt. Hij legt de bal vervolgens terug bij de bewoners. "Volgens mij heeft de gemeente zeker grip. We blijven het ook volgen. Maar dat doen we vooral aan de hand van meldingen. Dus als mensen niet meer melden dan wordt het een lastig verhaal."
Dat de gemeente hospitasituaties niet apart bijhoudt, bevestigt De Vries. Een overzicht van waar studenten via die constructie wonen, ontbreekt dus. "Je hebt geen vergunning nodig, dat hospiteren kun je zelf organiseren."
Dit zijn niet de klassieke, grotere studentenhuizen.
Volgens De Vries is dat geen probleem maar eerder een noodzaak. "We zeggen in deze tijd: elke woning is er een. De urgentie om binnen de bestaande stad op zoek te gaan naar woningen is enorm hoog. Voor al die jongvolwassenen die nog bij hun ouders wonen of geen dak boven hoofd hebben. Daar kom ik voor op."
De Vries benadrukt bovendien dat het gaat om maximaal drie inwoners. "Het gaat niet om de grotere, klassieke studentenhuizen." Volgens hem is de hospitaregeling zeker geschikt om studenten onderdak te bieden.
Niet gek dus dat de gemeente eerder deze week aankondigde de hospitaregeling zelfs verder te willen gaan stimuleren. Er komt een campagne op abri's en er wordt een website gelanceerd waar meerdere partijen die dit aanbieden op actief zijn.
'Maar studenten moeten natuurlijk óók ergens wonen'
Alle bewoners die RTV Utrecht spreekt, benadrukken dat ze zich realiseren dat studenten niet makkelijk aan huisvesting komen in de stad. Maar ze zijn het ook zat om 's nachts wakker te liggen van een feestje bij die studerende buren. Leonora, bewoonster van de Griftstraat: "En het probleem is niet de studentenhuizen an sich, maar het feit dat het niet meer in verhouding is."
In de beleving van de studerende bewoner uit Wittevrouwen is de buurt – "net als de Vogelenbuurt trouwens" – echt een studentenwijk. "Als je er dan gaat wonen is last hebben van studenten wel een beetje je eigen risico."
"Het lijkt ook alsof we van de regen in de drup gaan", zegt hij nog. "Ineens is overdag ook een probleem als we bijvoorbeeld een biertje in de tuin doen." Het lijkt alsof er steeds minder wederzijds begrip is. "Het voelt steeds meer als zeiken."
Dat wil niet zeggen dat hij zich afkeert van zijn buren, wil de student nog eens benadrukken. "Het belangrijkste is dat we in gesprek blijven gaan. Want anders gaat het schuren."
Dat de gemeente doorverwijst naar "blijven melden", frustreert Leonora. Meerdere malen nam ze contact op met de gemeente, maar gehoord voelt ze zich niet.
Ze wil het nog een paar maanden aankijken, daarna hakt ze samen met haar partner de knoop door: blijven of toch verhuizen? "We kunnen kiezen tussen verbouwen of verhuizen. We houden in de verbouwontwerpen al rekening met ramen continu dichthouden. Maar gaan we al ons spaargeld daarin stoppen, terwijl we niet in de tuin kunnen zitten van de takkenherrie?"
