Van Rossem Vertelt: op zoek naar Spaanse kanonskogels
Utrecht - Als het op de geschiedenis van de stad Utrecht aankomt, zijn er maar weinig zaken die Maarten van Rossem nog niet wist. Tot vandaag. Vandaag ontdekte hij iets nieuws: Spaanse kanonskogels. En na vandaag zie jij 'ze' ook.
Spaanse kanonskogels
'Ze' zijn in dit geval zoals gezegd Spaanse kanonskogels. Dat zit zo: in 1576, tijdens het beleg van Vredenburg (zie kader) schoten de Spanjaarden vanuit kasteel Vredenburg op de stad. Honderden kogels moeten de stad geraakt hebben, waarvan er nog altijd een aantal te zien is in de muren van beeldbepalende gebouwen. Zo werd de Buurkerk twintig keer geraakt, waarvan een aantal kogels nog goed te zien is op de plek waar de inslag was.
Het beleg van Vredenburg
Het Beleg van Vredenburg was tijdens de Tachtigjarige Oorlog een belegering van Kasteel Vredenburg vanaf 21 december 1576, door Utrechtse burgers. De Utrechters wilden de Spanjaarden het kasteel én de stad uit hebben. Over en weer werd geschoten. Anderhalve maand later, op 11 februari 1577 werden voorwaarden tot overgave opgesteld en gaf de bezetting - muitende Spaanse soldaten - het kasteel over.
Veel burgers waren bang dat de Vredenburg opnieuw zou kunnen worden bezet door vreemde troepen om de stad te bedreigen en wilden het daarom afbreken. Op initiatief van Trijn van Leemput werd het kasteel in mei 1577 gesloopt. Restanten van de Vredenburg liggen nog altijd onder het gelijknamige plein en Hoog Catharijne.
Andere gebouwen die werden geraakt, hadden meer schade. Opvallend genoeg werden kogels dan soms tijdens de opbouw alsnóg in de muur gemetseld. Waarom onze 16e eeuwse stadsgenoten dat deden? Biem Lap, gids van Kerken Kijken Utrecht in de Jacobikerk, heeft er wel een idee van. "In stadskasteel Oudean, maar ook in de Jacobikerk werden de kogels zichtbaar voor het publiek ingemetseld. Het was een beetje stedelijke trots. Die kogels zijn namelijk afgevuurd door de Spanjaarden tijdens de belegering die de Útrechters wonnen. Ze hadden die Spanjaarden maar mooi weg gejaagd."
De kogels moeten met een enorme kracht van de Vredenburg geschoten zijn met zogenoemde karouwen, enorme kanonnen. Lap: "Met deze kartouwen konden kogels tot wel 48 pond afgeschoten worden. Naar men zegt gericht tot zo'n 400 meter verderop. Levensgevaarlijk werk hoor, want de terugslag van zo'n kanon was wel drie meter!"
Wil je zien waar de kogels zitten, kijk dan hier de hele aflevering van Van Rossem Vertelt:
Maarten gaat op zoek naar kanonskogelinslagen in de stad
