Johan is rioolreiniger: 'Dankzij mij kan jij naar de WC'

Johan van Loo vanuit het rioolgemaal
Johan van Loo vanuit het rioolgemaal © Dion Balfoort
Utrecht - Terwijl in deze tijd alles draait om zien en gezien worden, zijn er talloze mensen in de stad Utrecht die in de luwte werken. Op de achtergrond. Haast onzichtbaar doen ze dát waar maar weinig mensen hun bed voor uit komen. Deze week drie portretten van mensen die gezien mogen worden. Johan van Loo is één van hen: hij is rioolreiniger van beroep en dus vooral onder de grond van de Domstad te vinden.
Rond half zes 's ochtends stroomt er continu koffie uit het koffiezetapparaat op het hoofdkantoor van Willemsen Infra. Bij de rioolreinigingsdienst, die onder andere de Utrechtse ondergrondse schoonhoudt, is het altijd druk en rijden de (pomp)wagens af en aan.
Na een briefing wordt elk team naar een locatie toegestuurd. Vandaag blijft het team "met jonge gasten" Johan, Jord en Willem dicht bij de uitvalsbasis: een gemaal in Overvecht is aan de beurt voor de halfjaarlijkse schoonmaakbeurt.

Veiligheid

Na een ritje van pakweg twee minuten kunnen de heren meteen beginnen met alles uitpakken. Terwijl een strenge veiligheidscheck gehouden wordt, kleden de jonge gasten zich om. De functie van het rioolgemaal wordt tijdelijk uitgeschakeld, zodat Johan straks veilig naar beneden kan. Tussen (snel) stromend rioolwater kan en mag uiteraard niet gewerkt worden. De mannen moeten er vandaag namelijk voor zorgen dat alle aangekoekte resten worden verwijderd en het gemaal weer helemaal schoon is aan het einde van de dag. Zo kan er de komende zes maanden in elk geval geen verstopping ontstaan.
Van Loo werkt pas tien maanden als rioolreiniger, maar is inmiddels gewend aan de routine. "Als deze pieper afgaat, moet ik maken dat ik wegkom uit het riool", legt hij uit terwijl hij naar een klein apparaatje op zijn borst wijst. "Dat is gelukkig nog niet gebeurd hoor." Terwijl hij zijn pak controleert, plaatsen zijn collega's een driepoot over de gemaalingang heen. Aan de driepoot wordt een takelsysteem bevestigd waar het harnas van Johan aan vast komt te zitten. Bij een eventuele overstroming zou hij dan alsnog binnen een paar tellen naar boven gehaald kunnen worden.

Claustrofobie?

Je moet als rioolreiniger niet bang zijn voor een beetje viezigheid, een intens penetrante geur – die je volgens Johan "nooit meer zal vergeten" – of kleine ruimtes. "In mijn eerste week gleed ik uit", legt de altijd-vrolijke Johan uit. "Maar dat hoort erbij." Met een lichtje op zijn hoofd, een soort hele grote lijmkrabber en een hogedrukspuit werkt de jonge rioolreiniger in het donkere ondergrondse rioolgemaal. Slechts enkele keren beklimt Johan de trap terug omhoog.
© Dion Balfoort
Na een paar uur zijn alle restanten – een grijsbruine smurrie met een penetrante zure lucht - je kan zelf verder wel invullen wat er in een rioolgemaal achterblijft – losgehakt en opgezogen via de wagen boven. "Het vervelendste zijn al die producten die niet in het riool horen. Je kan je niet voorstellen wat wij tegenkomen wat mensen proberen door te spoelen", vertelt Johan. De afgelopen maanden was dat van alles: toiletborstels, speelgoed en vooral héél veel menstruatieproducten. Johan: "Let daar dus op." Voordat Johan voor een laatste keer vandaag omhoog klimt, volgt er een stevige spuitsessie met een hogedrukspuit. Na zo'n 7 uur is het rioolgemaal weer 'zo goed als nieuw'.

Erkenning

Johan heeft die erkenning van de buitenwereld niet per se nodig: “Aan het einde van een werkdag weet ik dat een hele wijk zonder problemen naar de wc kan het komende halfjaar, dankzij mij. Dat geeft mij voldoening.” Als Johan en zijn collega's dit werk niet zouden doen, zou het ondergrondse netwerk aan pijpleidingen en afvoeren al gauw verstoppen. Ziektes en ongedierte zouden vrij spel krijgen. Naar de wc gaan wordt dan niet langer vanzelfsprekend.
Benieuwd naar de hele video van Johan en zijn collega's? Klik dan hieronder.