Schulden Utrechters eerder en vaker gesignaleerd, maar 'schuldenaanpak nooit af'

© RTV Utrecht
Utrecht - Utrechters met schulden worden nu een stuk sneller geholpen dan vier jaar geleden. Ook is hun schuld bij aanvang van een regeling gehalveerd ten opzichte van 2019. Dat blijkt uit het eindrapport van de zogenoemde actieagenda Utrechters Schuldenvrij, dat vandaag is gepubliceerd.
Vier jaar geleden opende de gemeente de aanval op de schuldenproblematiek in de stad. Dat was volgens wethouder Linda Voortman hard nodig, want schulden leiden vaak tot nog meer problemen. In Utrecht kampen ongeveer 12.000 huishoudens met problematische schulden. Het programma Utrechters Schuldenvrij werd daarom opgestart en de gemeente stelde zich daarbij drie doelen: schulden eerder signaleren, hulp op maat bieden en terugval voorkomen.

Lagere schulden

Op basis van de eindrapportage lijkt dat eerste doel in ieder geval behaald te zijn: schulden worden vaker gesignaleerd. Het aantal Utrechters dat een schuldregeling heeft gekregen is in de afgelopen vier jaar verdubbeld. Dat heeft er dan weer toe geleid dat de gemiddelde schuldenlast bij aanvang van een regeling meer dan gehalveerd is.
In 2019 was dat nog 44.000 euro, nu is dat teruggelopen tot 21.300 euro. Volgens de gemeente zelf duidt dit erop dat ze "er vaker in slagen om inwoners met problematische schulden in een relatief vroeg stadium hulp te bieden".
Een andere pijler van het actieprogramma was het bieden van hulp op maat. "Er is niet één aanpak die voor iedereen werkt", schrijft de gemeente hier zelf over in het vanochtend gepubliceerde rapport. Daarom is er voor gekozen lichte, tijdelijke ondersteuning te bieden wanneer dat kan en zwaardere langdurige hulp als het nodig is.
Daarnaast zijn er voor verschillende doelgroepen verschillende aanpakken ontwikkeld. Dat gebeurde bijvoorbeeld voor jongeren, ondernemers en werkende armen. Ook is er flink ingezet op samenwerking tussen verschillende organisaties, zodat er op meerdere manieren hulp geboden kan worden. Daarbij speelden onder meer de rechtbank, bewindvoerders, de Armoedecoalitie, nutsbedrijven, zorgverzekeraars, deurwaarders en de gezondheidszorg een rol.
Eén van de manieren waarop mensen de afgelopen jaren werden geholpen, was door het hanteren van het zogenoemde Huishoudboekje, een Utrechtse uitvinding. Hiermee beheert de gemeente de bankrekening van de inwoner en betaalt hiervan maandelijks de vaste lasten. Wat overblijft krijgt hij of zij als leefgeld. Op dit moment maken ongeveer 550 inwoners gebruik van het Huishoudboekje.

Niet terugvallen

Het laatste doel dat de gemeente zich bij aanvang had gesteld, was ervoor zorgen dat mensen niet opnieuw in de schulden raken. Daarbij wordt vooral de inzet van budgetcoaches als belangrijk gezien. Zij moeten mensen helpen hun financiële huishouding op orde te krijgen. De focusgroep benadrukt daarom dat het van belang is om budgetcoaching én goed beschikbaar te maken én samen te kijken naar wat het beste moment is om met de inwoners hiermee aan de slag te gaan.
Er wordt wel meteen een kanttekening bij dit doel genoemd. "Helaas is het nog niet mogelijk om na te gaan hoeveel inwoners na een schuldhulpverleningstraject opnieuw in de problemen komen", staat in het rapport.

En nu?

Met de eindrapportage zit het project Utrechters Schuldenvrij er nu op. Al met al heeft het programma bijna 1 miljoen euro minder gekost dan vooraf begroot. De belangrijkste reden daarvoor is dat het project in 2019 pas halverwege het jaar begonnen is, terwijl er wel voor het hele jaar begroot was. Verder konden in de coronaperiode niet alle plannen worden uitgevoerd, wat ook geld bespaard heeft.
Ondanks dat het actieprogramma er nu op zit, laat de gemeente in een verklaring weten dat de "schuldenaanpak nooit af is". De gemeente wil de komende jaren dan ook doorgaan op de ingeslagen weg en daar waar mogelijk het beleid vernieuwen en verbeteren. In de loop van het jaar moet dan ook een nieuw Armoedebeleid worden opgesteld, waarin onder meer het de schuldenaanpak voor de toekomst moet worden uitgestippeld.