Frank versloeg de gemeente Utrecht zonder advocaat: 'Lange adem en veel kosten'
Utrecht - De gemeente Utrecht heeft een nederlaag geleden in de rechtszaak tegen een bewoner die zijn huis wil verbouwen. Een ambtenaar van de gemeente gaf toestemming voor de verbouwing, maar een ander kwam daar later op terug. Volgens de rechter is daarmee het vertrouwensbeginsel geschonden. De rechter draagt de gemeente op alsnog een vergunning te verlenen. Daarnaast moet Utrecht een schadevergoeding betalen van bijna 25.000 euro.
De zaak speelt ruim twee jaar en kreeg eerder veel aandacht in de media. In december 2021 trok een aantal bewoners bij RTV Utrecht aan de bel, nadat ze het niet voor elkaar hadden gekregen om een vergunning voor een verbouwing te krijgen. Zij noemden de situatie bij de gemeente Utrecht een ‘bureaucratische hel’. Eén van hen was Frank van Gene.
Vertrouwensbeginsel?
Het vertrouwensbeginsel is een juridisch begrip uit het bestuursrecht. Dat beginsel schrijft voor dat een burger erop moet kunnen vertrouwen, dat een bepaalde toezegging van een bestuursorgaan ook nagekomen wordt of een wettelijke bepaling wordt nageleefd.
bron: rechtspraak.nl
De noodkreet van Van Gene bracht een stortvloed aan klachten op gang. RTV Utrecht ontving tientallen mails van andere bewoners die meenden slachtoffer te zijn van diezelfde bureaucratische hel. Ze spraken over willekeur en tegenwerking, en sommigen namen zelfs het woord machtsmisbruik in de mond.
Ook de politiek begon zich te roeren. Een commissie onderzocht de zaken en concludeerde dat vooral de communicatie naar de burger beter moest. Een aantal dossiers kreeg een second opinion.
Poot stijf
In de casus van Van Gene hield de gemeente zijn poot stijf, hij kreeg geen vergunning voor zijn dakopbouw. Ten onrechte, blijkt nu uit de uitspraak van de rechter. Van Gene krijgt onvoorwaardelijk gelijk van de rechtbank. “Zijn beroep op het vertrouwensbeginsel slaagt”, luidt het vonnis.
Volgens de rechter is er sprake van een eerdere toezegging. Voordat de aanvraag werd afgewezen schreef een ambtenaar namelijk: “Bij u in de straat zijn al voorbeelden van eerdere verbouwingen, zoals u dat ook wenst. Neem dit als voorbeeld en laat het uitwerken.” Volgens deze ambtenaar was overleg helemaal niet nodig. De rechter zegt nu dat op basis van deze mail Van Gene mocht aannemen dat de aanvraag in kannen en kruiken was. De rechter kende aan Van Gene ook een schadevergoeding toe van 24.750 euro, omdat hij twee jaar later veel duurder uit is met de verbouwing.
“Ik ben uiteraard enorm blij met de uitspraak van de rechter”, zegt Van Gene tegen RTV Utrecht. “En dat geeft me ook het gevoel dat ik gelijk heb gehad de afgelopen jaren.” Van Gene vertelt dat hij van de gemeente meermalen te horen kreeg dat dit soort procedures te complex zijn voor burgers en dat hij er geen verstand van had. Van Gene is juridische geschoold maar geen specialist op dit vlak.
Van Gene heeft de procedure in zijn eentje gevoerd, zonder advocaat. “Ik ben juridisch geschoold en heb een lange adem gehad en veel kosten gemaakt. Maar er zijn natuurlijk heel veel bewoners die geen juridische achtergrond hebben”, zegt hij. Van Gene vindt het wrang dat er vaak tegen bezwaarmakers gezegd wordt dat voor hen de gang naar de rechter openstaat. “Maar die drempel is voor de meeste burgers veel te hoog.” Een gang naar rechter kost al gauw 10.000 euro en als je dan verliest, heb je niets en ben je wel veel geld armer, zegt Van Gene.
Ik ben uiteraard enorm blij met de uitspraak van de rechter. Dat geeft me ook het gevoel dat ik gelijk heb gehad de afgelopen jaren.
De rechter is uitgesproken in het vonnis, maar kan zelf geen toestemming geven voor de bouw. "Omdat niet duidelijk is of er nog voorschriften moeten worden verbonden aan de omgevingsvergunning. Bovendien wil de rechtbank eventuele omwonenden die het niet eens zijn met de omgevingsvergunning geen rechtsbescherming ontnemen”, schrijft de rechter in het vonnis. “Zij moeten de mogelijkheid hebben om in beroep te gaan tegen de omgevingsvergunning.”
Wie denkt dat de gemeente na de uitspraak alsnog een vergunning verleent aan Van Gene, vergist zich, tot grote ergernis van de aanvrager. In een reactie aan RTV Utrecht laat een woordvoerder van de gemeente weten dat ze zes weken de tijd hebben om te beslissen of de gemeente in hoger beroep gaat. "We zitten nog in deze termijn en de gemeente gebruikt deze tijd om de uitspraak goed te bestuderen om vervolgens te kunnen besluiten of zij wel of geen hoger beroep gaat instellen", zegt een woordvoerder namens wethouder Eerenberg.
Van Gene is daar niet blij mee. ”Respecteer de uitspraak van de rechtbank. Bied excuses en een bos bloemen aan, in plaats van niet te reageren en de uitspraak te bestuderen.”
Kastje en de muur
In een mail aan de gemeente schrijft hij: “Ik heb altijd de hoop gehad dat de gemeente na de heroverweging door de afdeling vergunningen, het gesprek met het hoofd vergunningen, de klachtenprocedure, het gesprek met wethouder Verschuure, de bezwarenprocedure en de second opinion zelf met een oplossing zou komen.” Van Gene schreef meer dan vijftig mailtjes en heeft tien verschillende contactpersonen bij de gemeente gehad. “Ik ben tweeënhalf jaar van het kastje naar de muur gestuurd.”
VVD-raadslid Gertjan te Hoonte is al geruime tijd betrokken bij de bewoners die klagen over afgewezen bouwaanvragen. Hij volgt de zaak van Van Gene ook. Te Hoonte stelt vast dat het beleid nog steeds onduidelijk is, met name over wat wel en wat niet mag. Wat hem betreft gaat de gemeente niet in hoger beroep. “Van mij hoeft niet alles tot aan de hoogste rechter uitgevochten te worden, je kan ook gewoon een keer je verlies nemen”, zegt Te Hoonte. “Als de rechter hem in het gelijk heeft gesteld dan is het wat de VVD betreft aan de gemeente om daar gevolg aan te geven.” De VVD is van plan om binnenkort nogmaals met de wethouder te praten over het verlenen van vergunningen voor verbouwingen.
Update 10 maart 2023
De gemeente heeft op 9 maart aan Frank van Gene laten weten dat de gemeente niet in hoger beroep gaat. Daarmee is de uitspraak van de rechter bindend en zal de gemeente een vergunning moeten verlenen en een schadevergoeding moeten betalen.
De mededeling van de gemeente kwam een uur voor een raadsvergadering, waarin Utrecht Solidair vragen zou gaan stellen aan de wethouder over deze casus. Die partij wilde onder andere weten of de wethouder beseft dat het vertrouwen van de burger in de politiek afneemt als die eindeloos aan het lijntje wordt gehouden.
