Met een slaap- of kalmeringsmiddel toch achter het stuur? Volgens IVM gebeurt dat vaker dan je denkt

Die cijfers komen uit onderzoek die het IVM afgelopen jaar gedaan heeft samen met Stichting Farmaceutische Kengetallen. Uit het onderzoek blijkt dat in een periode van een jaar meer dan 5 miljoen volwassenen één of meer middelen kreeg voorgeschreven die invloed hebben op hun rijgedrag. Naar aanleiding van de cijfers van medicijn heeft het IVM een steekproef gehouden om te bepalen hoeveel van die medicijngebruikers daadwerkelijk deelneemt aan het verkeer.

Hoeveel ongelukken of verkeersdoden dit gedrag als gevolg kan hebben, is niet duidelijk. Daar is in 2007 voor het laatst onderzoek naar gedaan. "Dat is zo verouderd dat wij die cijfers niet eens hebben meegenomen in onze berichtgeving nu," zegt Mirjam Dijsselbloem, communicatieadviseur van het IVM.

Ook is het lastig om te onderzoeken. Bij ongelukken wordt wel gekeken naar de mogelijke oorzaak, maar van sommige medicijnen zijn niet altijd sporen terug te vinden in het bloed. "Bij alcohol is dat bijvoorbeeld heel goed te zien, maar bij lachgas weer niet. Dat is bij sommige medicatie ook zo," legt Dijsselbloem uit. Als er kan bewezen worden dat een bestuurder reed onder invloed van medicatie waarmee hij dat eigenlijk niet mocht, is de bestuurder strafbaar.

IVM zou graag meer onderzoek zien naar dit thema. Bijvoorbeeld om een beter beeld te krijgen van hoeveel mensen toch deelnemen aan het verkeer terwijl dat niet mag in combinatie met hun medicatie. En IVM wil meer onderzoek naar de voorlichting van de bijwerkingen van de medicijnen omdat een deel van de groep aangeeft niet te weten dat ze niet mochten rijden. Voor al dat onderzoek is geld nodig. Daarom is het IVM ook in gesprek met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

(Huis)artsen en apothekers zijn verantwoordelijk voor de voorlichting van een medicijn. Zij moeten hun patiënten vertellen of zij wel of niet mogen rijden met een bepaald middel en ook voor hoelang. Dat verschilt namelijk sterk per medicijn, de dosering en hoe vaak het medicijn wordt geslikt. Via de wet is bepaald dat zorgverleners dit moeten doen, maar dat is volgens het IVM lastig te controleren of handhaven. "Wij zijn er niet bij, wij gaan niet naast de apotheker achter de balie zitten om te controleren of zij hun werk goed doen", aldus Dijsselbloem.

Idealiter zou een patiënt tot drie keer toe op de hoogte moeten worden gebracht over de invloed van hun medicatie op hun rijgedrag, vindt IVM. Namelijk bij de (huis)arts, dan bij de apotheker en dan nog op de verpakking van het medicijn. Gele stickers duiden op medicatie die het reactievermogen verminderen en daarmee het rijgedrag kunnen beïnvloeden

Om zorgverleners te helpen bij de voorlichting, heeft het instituut op de website Rij Veilig met Medicijnen een toolkit met voorlichtingsmateriaal voor apothekers en artsen. Denk aan posters die zij in de praktijk kunnen hangen of aan flyers die zij aan patiënten mee kunnen geven. Bovendien biedt het IVM ook cursussen aan waarmee zorgverleners bijgeschoold kunnen worden hoe zij het beste deze voorlichting kunnen geven. Volgens het IVM wordt die site goed bekeken en downloaden veel apothekers en huisartsen de toolkit.

Op de website Rij Veilig met Medicijnen kunnen mensen ook zelf checken of ze mogen rijden met de medicatie die ze slikken. Het gaat niet alleen om automobilisten, ook op de fiets kunnen patiënten aan deze middelen een gevaar vormen. Mogelijke effecten kunnen zijn duizeligheid of moeite met concentreren. Het IVM wil met deze themadag aandacht vragen voor de gevolgen van rijden met zware medicatie en pleit voor meer verantwoordelijkheid van zowel patiënten als zorgverleners om de verkeersveiligheid te verbeteren.