Wurgpoging met schoenveter in Utrechtse crisisopvang, hoe moet het verder met 24-jarige verdachte?

"Zijn er dan nog behandelmogelijkheden?", vraagt de rechter hopeloos aan de reclasseringswerker in de volle rechtszaal. "Nee, wij zien die niet meer", reageert de reclasseringswerker stellig. Voor de meervoudige strafkamer zit de 24-jarige Maria*. Het Openbaar Ministerie verdenkt haar van poging tot moord en zware mishandeling met voorbedachte rade. "Ze zou afgestraft kunnen worden, maar daar is ze niet bij geholpen", zegt de reclasseringswerker.

Maria zit doodstil op haar stoel. Volledig in het zwart gekleed, haar in een knotje. Als de rechter wat vraagt, antwoord ze zacht 'ja' of 'nee'. Verder doen haar advocaat en de reclassering het woord. "De reguliere GGZ is overduidelijk onvoldoende qua resultaat en setting, het enige dat dan nog overblijft is tbs met dwangverpleging", stelt de reclasseringswerker. "Meer wegen zijn er niet?", vraagt de rechter nog. "Nee, die kan ik me niet bedenken."

Maar tbs met dwangverpleging is volgens Maria's advocaat absoluut geen optie. Buiten dit feit is ze nog nooit gewelddadig geweest, volgens haar advocaat. "Ze werd opgesloten zonder te weten waar ze aan toe was. Ze was de kat in het nauw en die maakt rare sprongen", reageert de advocaat op de rechter en de reclasseringswerker. "Het is duidelijk dat mevrouw hulp nodig heeft", voegt de officier van justitie toe.

Toen het in juli misging in de crisisopvang in Utrecht, zat Maria niet voor het eerst in een GGZ-instelling. In het verleden is ze meerdere malen behandeld, maar zonder veel resultaat. Volgens het dikke rapport van de reclassering, zou Maria onder andere lijden aan een borderline persoonlijkheidsstoornis en een posttraumatische stresstoornis. "Ook is ze opgenomen in het UMC, omdat ze zichzelf voor een auto wilde gooien", voegt de advocaat toe. "Later is ze door de politie met een mes aangetroffen waarmee ze niet alleen zichzelf, maar ook anderen mee wilde verwonden."

Dat Maria een gevaar voor zichzelf en anderen is vanwege haar problematiek, wordt door niemand in de rechtszaal betwijfeld. Maar wat dan een passende straf of behandeling is? "Daar hebben we een aanvullende rapportering van een psycholoog voor nodig, ik zie geen andere optie", zegt de officier van justitie.

Als het aan Maria's advocaat ligt, moet de rechtbank per direct een, volgens hem, passende uitspraak doen. "Ik pleit ervoor, doe de zaak af en laat het aan de GGZ over", stelt de advocaat. Toch is de officier van justitie niet overtuigd: "Er is al zo veel geprobeerd in het reguliere GGZ-kader en dat is niet gelukt. Het is overduidelijk dat dat niet de juiste route is."

Desondanks blijft Maria's advocaat bij zijn standpunt. "Doe de zaak af, dan kan mevrouw door met de rest van haar leven. Als dat onder toezicht van reclassering moet, dan is dat maar zo. Maar tbs met dwang? Als die er überhaupt al komt na onderzoek van een psycholoog, dan zijn we minstens een jaar verder voordat er plek is voor mevrouw. Ondertussen heeft ze geen huis, geen baan, ze is alles kwijt, vooral het vertrouwen in de mensheid. Het opsluiten van mevrouw gaat niet werken."

Nadat de officier van justitie, de advocaat en de reclassering hun verhalen hebben gedaan, wendt de rechter zich tot Maria. "Wilt u zelf nog iets zeggen, mevrouw?", vraagt de rechter. "Nee", zegt Maria stilletjes. Samen met de twee andere rechters, staat de voorzittende rechter op om achter gesloten deuren te bepalen wat er moet gebeuren met Maria. Na een kwartier verschijnen de drie rechters weer. "Het is wel duidelijk dat er een behandelnoodzaak is, maar het kader daarvan is niet helder", stelt de voorzittende rechter nadat ze plaats heeft genomen in haar stoel. "Een psycholoog en een psychiater zullen gaan rapporteren om te kijken of TBS met dwangverpleging écht de enige oplossing is. Tot die tijd is deze zaak voor onbepaalde tijd aangehouden."

Verward kijkt Maria voor haar uit. Haar advocaat fluistert in haar oor wat er zojuist in de spanne van een uur gebeurd is. "Wil je m'n moeder bellen?", vraagt Maria aan haar advocaat.