Als schurft je huis binnendringt, is het tijd voor rigoureuze maatregelen: 'Alles zat in plastic zakken'

Elien (l) en Margot
Elien (l) en Margot © RTV Utrecht
Utrecht - Koken in je blote bast, terwijl het buiten tegen het vriespunt is. In het studentenhuis van Margot en Elien aan de Ina Boudier Bakkerlaan in Utrecht deed hun huisgenoot het, en niet omdat hij daar op magische wijze de hoge energieprijzen of het winterse weer het hoofd wist te bieden. Wat wél de reden was: een grote schurftuitbraak. "Hij had geen kleren meer. Alles zat in vuilniszakken."
Met z'n vijftienen in een huis wonen: het maakt dat het risico op schurft onder studenten groter is dan bij kleinere huishoudens. "Er wordt snel een label op studenten geplakt, dat die niet hygiënisch zijn. Maar het probleem is eerder dat je in zulke huizen nauw samenleeft met veel verschillende contacten", zegt Margot.

De GGD regio Utrecht ziet een enorme toename van schurft. Deze parasiet graaft gangetjes in de huid en dat veroorzaakt énorme jeuk. "Sinds 2014 zien we het aantal gevallen van scabiës of schurft langzaam toenemen, en afgelopen twee jaar heel behoorlijk", zegt verpleegkundige Wendy van der Meule. Met name jongeren tussen 15 en 24 jaar worden vaak getroffen. Dat geldt niet alleen voor Utrecht, maar ook in andere studentensteden en ook in omringende landen is het vaak raak. Hoe dat komt, is niet bekend.

Studentenhuizen zijn een gewild slachtoffer, erkent Van der Meule. "Schurft wordt overgedragen van huid-op-huidcontact, het dragen van elkaars kleding en het slapen in elkaars bed. Dat speelt vaker een rol als je met veel mensen samenwoont. Ook kan in dat geval de uitvoer van behandeling heel complex zijn, waardoor je het constant terugkrijgt van elkaar."

Erger dan pijn

Twee keer kreeg Elien het afgelopen jaar schurft. "Jeuk is erger dan pijn. Tegen pijn kun je nog een paracetamol innemen, maar de jeuk is verschrikkelijk. En het gaat ook niet zomaar weg."
Rigoureuze maatregelen treffen is dus het devies. En zo komt het hun studentenwoning zelfs een "schurft-dumpzakken kamer" heeft, zoals Margot het lachend omschrijft. "Twee huisgenoten hebben een relatie, in deze kamer slaapt dus niemand. Daarom konden we hier alle vuilniszakken met besmette kleding achterlaten."
Schurftmijt kan drie dagen buiten het lichaam overleven. Daarom stopten Margot, Elien en hun dertien huisgenoten al hun kleding in luchtdichte zakken en lieten ze die voor de zekerheid meer dan een week in de extra kamer staan. "De meningen verschillen ook over de bank, maar voor de zekerheid ga ik altijd op de leren stoel zitten", zegt Elien – naar eigen zeggen "een beetje paranoia" geworden. "Op stof schijnt het zich wel te kunnen nestelen, op leer niet. Laatst fietste ik langs een ander IBB-huis en toen zag ik een met plastic ingepakte bank. Dan weet ik genoeg: nog een schurfthuis."

De GGD adviseert – naast medicatie – was- en luchtvoorschriften. "Maar we zien wel vaker dat mensen die zo langdurig scabiës hebben ten einde raad zijn, en bijvoorbeeld banken inpakken met plastic. We weten nog niet goed wat de rol van de bank is in de overdracht. Wat wel duidelijk is: de grootste mate van overdracht is dragen van kleding en in elkaars bed slapen."

Als schurft eenmaal in huis is, kan de wasmachine dus op volle toeren draaien. Maar ook moet iedereen smeren met een zalf. "Het is vooral een kwestie van samen een plan maken met je huisgenoten. Het insmeren van het lichaam is complex. Het moet van top tot teen – ook onder de voetzolen. En iedereen in huis moet smeren. Gelijktijdig, want anders kan het weer terugkomen."

Zalf of pillen

Wie met een vermoeden van schurft naar de huisarts gaat, krijgt – zodra de parasiet is vastgesteld – een zalfje mee. Maar niet alleen de getroffene moet smeren: iedereen in huis kan het bij zich dragen en zal dus preventief moeten smeren. En dat kan behoorlijk in de papieren lopen. "Eerst werd het niet vanuit de zorgverzekering vergoed. Als je meerdere keren een besmette huisgenoot hebt, ben je dus telkens veel geld kwijt. Als je het geld niet kan missen, kan ik me voorstellen dat je denkt: ik sla even over en hoop dat het me niet treft", zegt Margot. "Het is goed dat het nu wel wordt vergoed. Maar het gaat alsnog van je eigen risico af. Dus het kan erg duur zijn", vult Elien aan.
Een rondje door het huis van Margot en Elien.
En dan kan het ook nog eens zijn dat het zalfje niet werkt. "Bij mij ging het niet voorbij met smeren. Als het na goed smeren met zalf na twee weken nog niet weg is, kun je ook pillen krijgen. Die werkten bij mij wel. Daarom heb ik de tweede keer direct om die pillen gevraagd. Toen was ik er veel sneller vanaf", zegt Elien.
Volgens GGD-verpleegkundige Wendy van der Meule werken beide medicijnen tegen schurft. "De zalf is makkelijker verkrijgbaar, de pillen zijn ook iets duurder. Smeren is dan weer iets lastiger in de uitvoering, maar beide middelen moeten uiteindelijk het probleem verhelpen. Je kunt er écht vanaf komen."

Taboe

Margot en Elien hopen dat het taboe op schurft er afgaat én dat er meer duidelijk wordt over de bestrijding ervan. Want op internet is er nog altijd veel tegenstrijdige informatie te vinden. Dat kan beter, erkent ook de GGD. "Ik denk dat de informatie met betrekking tot deze doelgroep beter op een andere manier aangeboden kan worden, naast folders."
Eén ding vindt Van der Meule nog wel belangrijk om te delen. "Schurft heeft niéts te maken met een gebrek aan hygiëne. Iedereen kan het krijgen."
Er wordt volop gewassen in het studentenhuis.
Er wordt volop gewassen in het studentenhuis. © RTV Utrecht