Utrechtse krakers verlaten Befu-terrein vrijwillig, toch komt er een rechtszaak

© Manon Sas
Utrecht - Per 1 januari moet het helemaal leeg zijn: het gekraakte Befu-terrein in Utrecht. Nu wonen er nog zo'n tien mensen in caravans, campers en pipowagens, maar als het aan de gemeente Utrecht ligt komt daar snel een einde aan. Er moeten namelijk woningen gebouwd worden en snel. Volgende week sleept de gemeente de krakers daarom voor de rechter om een ontruiming af te dwingen, maar als het aan de krakers ligt gaan ze vrijwillig weg: "Die rechtszaak is meer een formaliteit, we hebben al aangegeven te zullen vertrekken."
Toch neemt de gemeente geen genoegen met praktische afspraken. "We willen wat achter de hand hebben", zegt woordvoerder Matthijs Keuning. "Als ze zich bedenken om tóch te blijven, moeten we namelijk weer een kort geding aanspannen." Om tijdsverlies te voorkomen wil de gemeente daarom een stok achter de deur hebben. De Utrechtse wethouder wonen, Dennis de Vries, heeft nog een reden om de krakers snel weg te willen hebben: "De grond van het terrein is ernstig vervuild, daar kan nu niet op gewoond worden."

Bouwen, bouwen, bouwen

Aankomende zomer moeten er flink wat woningen gebouwd worden op het Befu-terrein. Het gaat om zo'n honderdvijftig tot tweehonderdvijftig tijdelijke woonunits die voor een periode van maximaal tien jaar mee moeten gaan. "We zijn sinds november 2021 met de krakers in gesprek over het moment van vertrek, maar ze willen alleen weg als er een onherroepelijke omgevingsvergunning ligt voor de bouw van de woningen. Dat is echter niet mogelijk. Die vergunning is er naar verwachting pas in mei 2023", legt De Vries uit.

Het terrein van de voormalige Betonmortel Fabriek Utrecht (afgekort Befu) staat al langer in de belangstelling van de gemeente Utrecht. De plannen om woningbouw te realiseren liggen namelijk al sinds juni 2019 op tafel, maar die zijn wel al een aantal keer gewijzigd. Het Befu-terrein ligt namelijk vlakbij de A12 en dat heeft als gevolg dat er geen permanente woningen gebouwd kunnen worden vanwege de overschreden geluidsnormen; er staat namelijk geen geluidsscherm langs de snelweg. Om de wooncrisis toch aan te kunnen pakken, heeft de gemeente er daarom voor gekozen om tijdelijke woningen neer te zetten. Die vallen namelijk niet onder de normen.

"Ze gaan hier containers stapelen", lachen de krakers. De groep ziet liever dat er geen tijdelijke, maar permanente woningen komen op het terrein: "We steunen heel erg het idee dat er woningen gebouwd gaan worden, we zijn lang niet de enigen die last hebben van de woningnood. Maar dan moet er wel een concreet plan zijn."
Een concreet plan is alleen nog ver te zoeken, want het blijkt geen koud kunstje om aan alle gezondheidsnormen te voldoen om permanente woningen uit de grond te stampen. De nabijgelegen A12 moet namelijk van een geluidsscherm voorzien worden, maar dat gaat niet zomaar. "De plannen voor een geluidsscherm zijn opgenomen in het tracébesluit A12/A27, maar dat is in 2019 door de Raad van State vernietigd", legt De Vries uit. De plannen voldeden toen niet aan de stikstofnorm.

Een nieuwe plek?

De krakers zullen dus moeten verhuizen, maar waarheen? "Ik weet niet waar ik zou moeten beginnen", geeft een van de krakers toe. Het liefst wil de kraakgroep dat de gemeente meedenkt over een nieuwe locatie, maar daar geeft de gemeente geen gehoor aan. "Ze hebben gevraagd om een nieuwe plek, maar dat gaan we niet doen", vertelt Keuning. "We realiseren huisvesting voor iedereen die dat wil. Kraken is illegaal, niet toegestaan. We kunnen niet voor partijen een pandje in bezit nemen en ervoor zorgen dat ze dat kunnen kraken."
In een huis wonen is voor een groot deel van de krakers geen optie. "Het is echt een keuze voor mij. Je kan creativiteit kwijt, je kan buiten leven en je hoeft niet te werken om te kunnen wonen. Maar dat is natuurlijk ook een prima keuze hoor", legt een van de krakers uit. Volgens de groep is er nog genoeg plek in de gemeente: "Wij denken dat er nog veel andere te ontwikkelen terreinen in Utrecht en omgeving zijn waar wij prima kunnen huisvesten." Volgens de gemeente is dat geen optie omdat dat juridisch conflict met zich meebrengt.