Wen er maar aan, heel Utrecht gaat betaald parkeren
Utrecht - Utrecht gaat als eerste stad van Nederland betaald parkeren invoeren in de hele gemeente. Hoewel de plannen al bekend werden bij de presentatie van het coalitieakkoord, roept een nieuwe raadsbrief veel vragen en reacties op.
"Dit is de opdracht die ik heb", zegt wethouder Lot van Hooijdonk. "En daar zitten belangrijke publieke belangen achter." In de loop van 2023 moeten de parkeerplannen vorm krijgen. Na instemming van de gemeenteraad moet in 2024 stap voor stap op steeds meer plekken betaald worden om te parkeren, tot er in de hele gemeente geen plek meer is om de auto gratis neer te zetten.
De parkeerkaart van Utrecht is een lappendeken met grillige randen. In Rivierenwijk is parkeren ten westen van de Rijnlaan gratis. Daardoor moet je op een deel van de Waalstraat wel betalen voor een parkeerplek, even verderop is het gratis.
Die betaalgrens loopt vaker dwars door wijken en dat zorgt voor parkeeroverlast voor bewoners die net voorbij de betaalgrens wonen. Want waarom zou je voor een dagje Utrecht niet gratis parkeren om met de bus het centrum in te gaan? En een parkeervergunning voor een tweede auto is een stuk duurder dan voor de eerste. Dan is het toch niet zo gek om een wijk verderop te parkeren voor niks. In Oog in Al leidde het gratis parkeren volgens een buurtbewoner zelfs al tot vakantiegangers die hun auto parkeren om via ov en Schiphol op reis te gaan.
"Soms moet je vier, vijf straten verderop parkeren of je bent een kwartier aan het rijden", vertelt Koen Warmink. Hij woont aan de Laan van Chartroise, vlak over de grens, en is betrokken bij de Verkeerswerkgroep Ondiep. Hij ziet dat veel Ondiepers parkeeroverlast ervaren. "Het deel van de mensen dat aan de randen woont wil het liefst dat betaald parkeren zo snel mogelijk wordt ingevoerd."
Ga je wat dieper de wijk in en de roep om betaald parkeren verdwijnt snel, ziet Warmink. "De mensen die wat verder weg wonen, zien de noodzaak niet zo." Maar als de betaalgrens verschuift, zullen ook zij uiteindelijk overlast ervaren.
Op plaatsen waar de parkeerdruk hoog is, zoals in Ondiep en Oog in Al, wordt betaald parkeren zo snel mogelijk ingevoerd. Van Hooijdonk: "Dat gaan we aan de raad voorleggen, maar ik kan me niet voorstellen dat ze daar tegen zijn."
Géén parkeerdruk
Hoe zit dat met de stukken Utrecht waar nauwelijks overlast is? In Overvecht bijvoorbeeld. "Wij vinden betaald parkeren natuurlijk onzin", zegt Els Wegdam van Wijkplatform Overvecht. "Wij hebben helemaal geen parkeerprobleem."
Wegdam denkt dat de gemeente het geld nodig heeft 'voor dure plannen die ze aan het ontwikkelen zijn'. Daarbij wordt niet gekeken naar de portemonnees van de bewoners. En dat is wel belangrijk, zegt Wegdam. "Zeker in een wijk als Overvecht waar mensen de eindjes aan elkaar moeten knopen."
Voor wethouder Van Hooijdonk zijn er meerdere redenen om het betaald parkeren in de hele gemeente in te voeren, dus ook in Overvecht en de rustigste delen van Leidsche Rijn. Ze wil overlast in de openbare ruimte voorkomen. "Op deze manier proberen we ruimte te maken voor andere doelen zoals vergroening, fiets-parkeren en verblijfsruimte."
De bereikbaarheid van Utrecht speelt ook een rol. Autoverkeer kost veel ruimte, op de weg en ernaast. "Het parkeerbeleid is een van de knoppen waar we aan kunnen draaien om de stad mobiel te kunnen houden", zegt Van Hooijdonk. Ze vindt het bovendien niet meer dan redelijk dat mensen ook betalen voor de ruimte die een auto inneemt.
Wat levert het op?
Dankzij de uitbreiding van betaalde parkeerzones én een verhoging van de tarieven verwacht de gemeente dat de inkomsten flink zullen toenemen.
De inkomsten uit vergunningen zullen volgens Utrecht stijgen van 1,36 miljoen euro in 2023 tot 1,55 miljoen in 2024. Vooral de inkomsten uit kort parkeren stijgen sterk: van 3,34 miljoen in 2023 naar 8,7 miljoen euro in 2024.
In totaal moeten de inkomsten worden verhoogd van 4,7 miljoen euro in 2023 naar 10,32 miljoen euro een jaar later. In 2026 moet dat zijn opgelopen naar 19,25 miljoen euro.
Het klopt wat Wegdam van Wijkplatform Overvecht zegt: de gemeente kan het geld ook goed gebruiken voor andere projecten. Van Hooijdonk: "Dat zit nu al in onze begroting." Behalve de uitbreiding van het gebied, gaan de tarieven per 2023 ook stevig omhoog. "Dat levert meer inkomsten op en dat steken we in mobiliteitsmaatregelen, de openbare ruimte en groen."
De gemeente onderzoekt of het mogelijk is om bewoners met een kleine portemonnee tegemoet te komen. "Daar zijn nog geen concrete ideeën over. Juist omdat het om een belasting gaat, is het lastig. Je moet best wel creatief zijn om daar een oplossing voor te vinden. Ik kan wel zeggen dat we het heel graag willen en hard aan het werk zijn om die creativiteit ten volle te laten stromen."
Inspraak
Van Hooijdonk verwijst meermaals naar het coalitieakkoord als het gaat om de plannen. Wat haar betreft is de invoering van betaald parkeren in de hele stad al een voldongen feit. "Dat is de opdracht die ik heb."
In datzelfde coalitieakkoord staan ook afspraken over de inspraak van Utrechters. "De grote uitdagingen waar we in deze periode voor staan, willen we samen met de stad, met Utrechters aanpakken", schreven de coalitiepartijen. "Dit betekent dat Utrechters zeggenschap hebben over ontwikkelingen in hun stad, wijk, buurt en straat."
Het gevoel: we staan voor een voldongen feit
Koen Warmink van Verkeerswerkgroep Ondiep vraagt zich al langer af welke invloed de werkgroep daadwerkelijk heeft. Het is de reden dat hij de laatste tijd minder actief is. Onlangs was er een discussieavond, vertelt hij. "Dat was op zich wel een nuttige avond. Maar wel met het gevoel van: we staan voor een voldongen feit."
Ook in Overvecht vragen bewoners zich af wat de inspraak waard is. Els Wegdam: "Waar blijft de participatie in de stad? Waar hebben we nog wat over te vertellen?"
De wethouder is duidelijk: Utrechters krijgen geen inspraak over óf de maatregel wordt ingevoerd, alleen over de manier waarop dat gebeurt. Als het voorstel van de wethouder wordt aangenomen, komt ook de verplichte draagvlakmeting te vervallen.
Utrechters krijgen wel inspraak over randzaken. Dat gaat dan bijvoorbeeld over de venstertijden, de volgorde van invoeren en de communicatie met burgers. Over de tarieven hebben bewoners ook niks te zeggen. "Nee, helaas." Parkeergeld is wettelijk gezien een vorm van belasting. Het is niet gebruikelijk dat burgers daar inspraak over krijgen, aldus Van Hooijdonk.
Haar voorstel komt begin 2023 ter inzage en moet dan in de loop van het jaar worden aangenomen door de raad. "En dan hebben we nog voorbereidingstijd nodig: we moeten het aankondigen, organiseren, er moeten betaalpalen komen." Het duurt zeker tot 2024 voor de gemeente start met de invoering van de plannen.
