Een hogere rente op je studieschuld, wat betekent dit voor jou?
Utrecht - Nog moeilijker een hypotheek of andere lening afsluiten, maar ook het ervaren van een enorme financiële druk door een stijgende schuld. Dit zijn de gevolgen die de verhoogde rente van 0,46 procent op de studieschuld hebben, zegt Yason Sinout van Vidius, belangenbehartiger van studenten in Utrecht. "En er is gezegd: die rente is toch lekker laag, leen maar bij."
De rente van 0,46 procent gaat gelden voor zo'n 140.000 oud-studenten van het hoger onderwijs. Vanaf 2016 lag de rente op 0 procent. Voor mbo'ers en studenten binnen het oude stelsel geldt er een rente van 1,78 procent.
Wat vindt Vidius ervan dat de rente is verhoogd?
"We zijn daar absoluut niet blij mee en zijn er bang voor dat de rente verder gaat stijgen. De rente op een studieschuld is namelijk gekoppeld aan de rente op staatsobligaties."
Hoe zit dat precies?
"De rente op staatsobligaties is een tijdlang historisch laag geweest, maar gaat nu omhoog. Daarom stijgt de rente op de studieschuld. Die 0,46 procent lijkt niet veel, maar is nog laag omdat dit het gemiddelde is van het afgelopen jaar. Het grootste deel van het jaar was die rente nog steeds historisch laag. In de komende jaren stijgt de rente waarschijnlijk nog verder."
Als de rente op een studielening is gekoppeld aan de staatsobligaties, is er dan iets wat de overheid kan doen om de rente toch te beperken?
"De rente was een tijdje negatief. Toen heeft de overheid besloten om het minimum aan rente op nul te zetten. Ze kunnen nu dus in principe ook een maximumrente instellen, van bijvoorbeeld twee of drie procent. Dat zouden wij graag zien, maar daar lijkt de overheid nog niet echt mee bezig te zijn."
Studenten zijn psychisch kwetsbaarder omdat ze een enorme financiële druk ervaren van een schuld van tienduizend euro hebben rond je 21e
Gaan jullie iets doen om dit geluid bij de overheid kenbaar te maken?
"Omdat we dit al zagen aankomen hebben we dit recent gedaan, met de petitie 'Stop de rente.' Deze petitie is zo'n 100.000 keer ondertekend en hebben we aangeboden aan de Eerste Kamer. We gaan nog kijken of we deze kunnen aanbieden aan de Tweede Kamer, want die gaat er over. Wij zien heel graag dat de Tweede Kamer, nadat er jarenlang is gewezen op de lage rente, die woorden waarmaakt en de rente laag houdt. Verder kijken we naar wat we nog meer kunnen doen. De komende weken zal er wel naar buiten komen welke acties er volgen."
Welk gevoel leeft er onder (oud-)studenten nadat bekend is geworden dat de rente verhoogd wordt?
"In eerste plaats voelt dit voor studenten als bedrog. Er is gezegd: de rente staat op nul, leen maar bij. Daarmee zijn veel van onze zorgen weggewuifd. Nu blijkt die rente wel hoger te worden. Toen het leenstelsel werd ingevoerd, was er al flink protest. Dat is allemaal niet meegenomen en er is beloofd dat het niet zou uitmaken voor je hypotheek. Ook zou het geld in onderwijs worden geïnvesteerd. Dit is allemaal niet gebeurd. Daarnaast krijgen studenten geen huurtoeslag, weinig coronasteun en zijn we uitgesloten van energietoeslag. Allemaal met het excuus dat de lening rentevrij is. Dit alles maakt de situatie wel een stuk zuurder. Stel dat dit allemaal niet was gebeurd en de rente ging omhoog waren mensen nog steeds ontevreden, maar dat wij 100.000 handtekeningen hebben opgehaald, geeft wel aan dat deze problemen leven onder studenten."
Wat voor gevolgen zal de stijgende schuld hebben voor studenten?
"De stijgende rente laat je studieschuld veel meer groeien en dat zal vooral de komende jaren schadelijk zijn. Stel dat je 50.000 euro schuld hebt en de rente loopt op tot twee procent, dan kost je dat duizend euro per jaar. Bij een rente van 30.000 euro is dat zeshonderd euro per jaar. Alle kosten stijgen natuurlijk al, dus dit komt er bovenop".
Nibud
Karin Radstaak van het Nibud over de gevolgen van de stijgende rente: "Als de rente stijgt komt er een bedrag bovenop je maandbedrag. Dat betekent dat je dat bedrag dus niet aan andere dingen kunt uitgeven. Wel is het een lening naar draagkracht. Het uitgangspunt is dat je de lening aflost, maar als je niet kan afbetalen, hoef je niet af te betalen."
Daarnaast heeft een studieschuld invloed op het afsluiten van een lening bijvoorbeeld een hypotheek of voor een bedrijf. Radstaak: "Er wordt bij het aangaan van een lening altijd gekeken naar je afloscapaciteit. Bij deze rente die niet hoger is dan 0,5 procent zal dit niet veel invloed hebben, maar bij een rente van twee of drie procent ga je het wel merken."
Legt zo'n schuld druk op studenten?
"Er is best veel stress onder mensen. Studenten zijn psychisch kwetsbaarder omdat ze een enorme financiële druk ervaren van het hebben van een schuld van tienduizend euro rond je 21e. Dat is niet niets, de druk die daarbij komt kijken is erg en die is hoog."
Als je je als oud-student nu afvraagt: hoe zit het bij mij? Waar kun je dan het beste terecht?
"In eerste instantie bij DUO (Dienst Uitvoerend Onderwijs). In principe staat er op de website op een een rijtje welke regels voor wie gelden. Je kunt vinden in welk systeem je zit en hoeveel rente er nu op je schuld zit. Nu komt het weleens voor dat er dingen mis gaan, dat je bijvoorbeeld in het verkeerde systeem zit of dat er een verkeerde regeling wordt getroffen. Op het moment dat je het oneens bent kun je dat bij DUO kenbaar maken. Als je er echt niet uitkomt kun je terecht bij de rechtshulp van het LSVB (Landelijke Studentenvakbond). Verder raad ik je aan om de staatsrente in de gaten te houden om een idee te krijgen hoe het rentenpercentage er in de toekomst uitziet. Op de website van DUO staat alleen dat de rente hieraan gekoppeld is, maar niet dat die rente waarschijnlijk een stuk verder omhoog gaat."
