Expositie toeslagenaffaire moet ogen Utrechters openen: 'Dit kan iedereen overkomen'

Bij de foto's staat ook het dossiernummer van de slachtoffers, dikgedrukt. "Dat doen we om te laten zien dat zij slechts een nummer waren, maar nu weer gewoon mens zijn", licht SP-kamerlid Renske Leijten, die nauw betrokken was bij de onthullingen rondom de toeslagenaffaire, toe.

De tentoonstelling bij het station maakt onderdeel uit van een groter project: 'Weggecijferd. Teruggevochten.' Daarvoor werden, ook in opdracht van de SP, honderd ouders gefotografeerd door Bert Teunissen. Die portretten zijn vervolgens gebundeld in een fotoboek, om de slachtoffers op die manier een gezicht te geven.

Maar dat vonden zowel Leijten als de fotograaf eigenlijk niet genoeg. En dus werden acht portretten uitgekozen om een reizende tentoonstelling te realiseren. Eerst bij Rotterdam Centraal, daarna bij het ministerie van Financiën in Den Haag en nu dus in Utrecht. Leijten, stellig: "Op die manier hopen we dat dit schandaal, want dat is het, niet wordt vergeten."

Ze vervolgt: "Want mensen zijn door de toeslagenaffaire echt in de problemen gekomen, en de afhandeling loopt nog steeds." Hoewel sommigen inmiddels geholpen zijn, geldt dat volgens de politica lang niet voor iedereen. "Er zijn ook talloze mensen die opnieuw verstrikt raken in de kluwen van allerlei procedures. En zo trekt deze expositie door het hele land, zodat iedereen het kan zien."

Daar is fotograaf Teunissen het helemaal mee eens. Hij dacht alles over de toeslagenaffaire inmiddels wel te weten, totdat hij ineens bij de slachtoffers over de vloer kwam. "Het werd me daarbij al snel duidelijk dat ik eigenlijk van niets wist. De verhalen die ik hoorde, waren zo heftig dat ik dacht: dit kan niet waar zijn. Al helemaal niet in Nederland. Na twee à drie dagen werken, deed ik geen oog meer dicht, zó kapot was ik er van."

En daarom wilde hij dat zoveel mogelijk mensen zijn werk zouden zien. Zodat zij, net als hij, een beter beeld krijgen van waar de toeslagenaffaire nu precies over gaat. "Want het gaat om mensen zoals jij en ik. Ik hoop vooral dat voorbijgangers die de foto's zien dát meekrijgen." Als het aan hem ligt, gaat de expositie dan ook heel Nederland door. "En dan niet met acht, maar met misschien wel dertig portretten. Dat probeer ik nu van de grond te krijgen."

Volgens Leijten is het ook voor de gedupeerden goed dat hun verhaal gehoord wordt. "Veel van hen hebben lange tijd gedacht dat ze er alleen voor stonden. Maar dat was niet zo, er zijn ontzettend veel mensen getroffen. En door deze portretten, deze persoonlijke verhalen te zien, zal de kijker ook merken dat dit net zo goed hem of haar had kunnen overkomen."

Bovendien hoopt de SP-politica dat zowel bezoekers als politici een les trekken uit de expositie. "We willen die menselijke maat graag terug hebben. Maar tegelijkertijd zien we dat de wetten en systemen waaruit dit schandaal is voortgekomen, nog niet veranderd zijn. Blijf iedereen dus zien als mens, anders hebben we binnen de kortste keren weer eenzelfde schandaal"