Drie jaar appverbod op de fiets, maar of het nut heeft is nog onduidelijk

"De reden dat wij destijds hebben gezegd niet tegen het verbod te zijn, is dat wij vinden dat telefoons niet in het verkeer thuishoren", vertelt Martijn van Es. Dat geldt volgens de woordvoerder van de Fietsersbond trouwens voor alle vormen van afleiding op de weg. Maar, zo benadrukt hij, een relatie vinden tussen het gebruik van een telefoon op de fiets en het aantal ongelukken, dat is lastig. "Of het effect heeft gehad, is moeilijk te zeggen. Er vonden al weinig ongevallen plaats met bellende of appende fietsers, dat is nog steeds zo. Dan kun je dus ook niet zeggen dat het significant minder is geworden."

Wat wel meetbaar is, zijn de boetes die de afgelopen jaren zijn uitgedeeld voor het 'tijdens het rijden een mobiel apparaat vasthouden'. Het probleem is echter dat de boetes voor automobilisten en fietsers door het Centraal Justitieel Incassobureau op één hoop worden gegooid. Er is dus niet duidelijk te zien hoeveel fietsers sinds 2019 zijn beboet.

Wel te zien, is dat het totaal aantal boetes sinds de uitbreiding van het verbod naar de fiets in rap tempo is gestegen. Waar er in de Provincie Utrecht tussen 2016 en 2018 tussen de 5917 en 8031 mensen op de bon werden geslingerd wegens het vasthouden van hun telefoon, waren dit er in 2020 en 2021 respectievelijk 21.346 en 24.737. In 2019, het jaar van de invoering, werden er 12.096 boetes uitgeschreven. In zes jaar tijd is het aantal boetes dus meer dan verviervoudigd.

Het heeft er dus alle schijn van dat er flink wat fietsers zijn bekeurd de afgelopen jaren. Rob Stomphorst van Veilig Verkeer Nederland (VVN) is daar blij mee, al mag er van hem best nóg wat meer worden gehandhaafd. "Daar mag wat mij betreft wel meer aandacht aan worden besteed. Op dit moment is de aanwezigheid van de politie lager dan de rente", zo laat hij weten.

Van Es, van de Fietsersbond, is het daar niet helemaal mee eens, al vindt hij ook zeker dat je je telefoon beter op zak kunt houden terwijl je op de pedalen trapt. "Dat is beter voor jezelf en beter voor het verkeer. Maar grootschalig inzetten op handhaving, is in mijn ogen onnodig. Gebruik die capaciteit liever voor dingen die wel zoden aan de dijk zetten voor de verkeersveiligheid."

Bij automobilisten ligt dat volgens hem anders. "Die gebruiken hun telefoon terwijl ze in een stalen kist van 1000 kilo rijden. Als zij ergens tegenaan rijden, levert dat veel meer gevaar op", legt hij uit. Hij ontkent overigens niet dat er zo nu en dan wel eens een ongeluk gebeurt met een fietser die druk bezig is met zijn telefoon. "Maar dan is het voornaamste slachtoffer vaak de telefoon, terwijl de fietser er met hoogstens wat schaafwonden vanaf komt."

Maar volgens Stomphorst moeten fietsers gewoon afleren hun telefoon te pakken tijdens het fietsen. "We hebben onszelf wijsgemaakt dat je op ieder berichtje snel moet reageren, maar dat is nergens voor nodig. Voorlichting is daarin belangrijk, bijvoorbeeld op scholen. Maar de boetes helpen natuurlijk ook mee. 140 euro is geen klein bedrag."

Dat er niet zoveel ongelukken gebeurden met appende en bellende fietsers, betekent volgens de woordvoerder van VVN dan ook niet dat er niet goed gehandhaafd moet worden. "Dat het meevalt met de ongevallen is alleen maar fijn. Maar een ongeluk schuilt in een klein hoekje. Daarom vinden wij dat je je in het verkeer maar op één ding hoort te focussen: het verkeer", is hij stellig. "En dat geldt dan zowel voor automobilisten als voor fietsers."