Mag het? En wat betekent het? Utrechts plan om statushouders voorrang op woning te geven uitgelegd
Utrecht - Het besluit van Utrecht om statushouders tijdelijk voorrang te geven op sociale huurwoningen leidde vandaag tot woedende reacties. Veel inwoners van de stad begrijpen niets van het plan. Wethouder Dennis de Vries verdedigt de maatregel en stelt dat het voor woningzoekenden op de lange termijn weinig gevolgen zal hebben. Hij erkent wel dat het voor mensen die nu bovenaan de wachtlijst staan betekent dat ze zo'n vier weken langer moeten wachten. Maar volgens De Vries kán de gemeente niet anders.
"En wij dan?", was een veel gehoorde reactie die vandaag binnenkwam bij RTV Utrecht. Veel mensen vinden het onbegrijpelijk dat de stad tijdelijk statushouders voorrang geeft op een sociale huurwoning, terwijl er zoveel mensen al jaren op de wachtlijst staan. "Mag dit überhaupt wel?", vragen ze zich af.
Over die vraag kan de Woonbond, de belangenbehartiger voor huurders, kort zijn. Ja, het mag. Gemeenten hebben het recht om voorrangsgroepen aan te wijzen voor sociale huurwoningen, zoals statushouders of andere kwetsbare groepen.
Maar dat neemt niet weg dat het een impopulaire en pijnlijke maatregel is. Dat erkennen ook de betrokken Utrechtse wethouders Dennis de Vries en Rachel Streefland. "Dat we voor deze radicale maatregel kiezen, geeft aan hoe groot de asiel- en wooncrisis zijn", zei Streefland daarover.
'Onvermijdelijk besluit'
Toch zegt de gemeente geen andere oplossing te zien. "Het rijk verplicht iedere gemeente een vast aantal vluchtelingen op te vangen", legt De Vries uit. "Daarin lopen we 490 mensen achter. Deze maatregel is noodzakelijk om die prop in de asielopvang weg te werken. Maar ik begrijp dat dat frustrerend is voor mensen die al jaren wachten." Dit is volgens De Vries daarom voor nu het beste plan. Het idee is: even door de zure appel heen bijten.
Dat beaamt ook de Stichting Utrechtse Woningcorporaties (STUW), die achter de beslissing van de gemeente staat. "Concreet betekent dit simpelweg dat er zes weken geen woningen beschikbaar komen voor anderen", legt voorzitter Marije Eleveld uit. "Maar het alternatief is dat je meerdere maanden lang een groot deel van de sociale huurwoningen beschikbaar stelt aan asielzoekers. Dan wordt de kans voor reguliere woningzoekenden net zo goed kleiner en dat zet ook geen zoden aan de dijk."
Ook de Woonbond heeft begrip voor de beslissing van de gemeente. "Het probleem is dat als de gemeente dit nu niet doet, ze het op een later moment alsnog moet doen. In die zin is het een onvermijdelijk besluit", zegt woordvoerder Maarten Wiedemeijer.
Vanaf 1 augustus wil Utrecht gedurende zes weken vrijwel alle sociale huurwoningen die vrijkomen beschikbaar stellen aan vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Op die manier wil de gemeente in één keer een grote groep vluchtelingen opvangen, zodat er in het aanmeldcentrum in Ter Apel en in andere asielzoekerscentra in het land meer ruimte ontstaat. De druk op deze opvanglocaties is nu zo hoog, dat mensen soms op plastic stoeltjes de nacht door moeten brengen.
Bouwen, bouwen, bouwen
Dat veel mensen nu boos zijn, snapt Wiedemeijer wel, maar die woede moet zich volgens hem niet richten op de gemeente Utrecht. "Het probleem is volgens ons dat er simpelweg te weinig woningen zijn. De afgelopen tien jaar is het aantal sociale huurwoningen met 100.000 afgenomen. De wachttijd is inmiddels ongeveer tien jaar. Het is heel simpel: zowel de asiel- als woningcrisis is opgelost als er voldoende woningen gebouwd worden."
Dat vinden ook de woningcorporaties, die benadrukten dat huurders die nu nog langer moeten wachten, daar wel wat voor terug moeten krijgen. En dus werd met de gemeente afgesproken dat er de komende tijd ook grote aantallen woningen gebouwd worden. Want dat is de oplossing, stelt Eleveld van STUW. "Er is simpelweg te weinig gebouwd de laatste jaren."
Dat bouwen belooft de gemeente nu versneld te gaan doen. 2500 extra tijdelijke woningen moeten er de komende 2,5 jaar bij komen. "Op die manier willen we de asiel- en woningcrisis in samenhang aanpakken", zegt wethouder De Vries. "Juist de mensen die al lang wachten, wil ik toezeggen dat er straks ook voor hen een huis is."
Wanbeleid
Dat woningzoekenden ondanks die toezegging over nieuwe woningen erg gefrustreerd zijn, kan Eleveld van STUW wel goed begrijpen. "We begrijpen dat dit heel zuur is voor andere wachtenden. Daarom is het zo belangrijk dat die woningen er ook echt komen en dat de plannen daarvoor niet verzanden in allerlei procedures. Zoals de afgelopen jaren vaker is gebeurd."
Ook de Woonbond is kritisch op het handelen van de overheid in het verleden en stelt dat de woningcrisis daar door ontstaan is. "Dat komt gewoon voort uit wanbeleid vanuit de overheid", vertelt Wiedemeijer. "Met zo weinig woningen maak je jezelf kwetsbaar. Dan is het logisch dat mensen boos worden als andere groepen ineens voorrang krijgen. Maar het is niet de schuld van de asielzoekers of welke groep dan ook, er is simpelweg te weinig gebouwd de laatste jaren."
