Van Rossem Vertelt over Demka en de vervuilende industriële geschiedenis van Zuilen

Utrecht - Nog niet zo lang geleden waren Demka en Werkspoor de grootste bedrijven van Utrecht. Of eigenlijk, van de voormalige gemeente Zuilen. Een enorme staalfabriek, Demka, met direct ernaast één van de haar grootste afnemers: machinefabriek Werkspoor. Duizenden Utrechters verdienden er goed. Zij het niet altijd onder de beste omstandigheden.
Maarten van Rossem benadrukt: "Laten we vooral niet vergeten dat deze beide fabrieken zorgden voor een énorme luchtverontreiniging. Als je kijkt naar oude foto's moet je er bijna om lachen, maar grappig is het natuurlijk niet, die torenhoge wolken die ze uitstootten."
Van Rossem Vertelt over staalfabriek Demka en luchtverontreiniging
Húp de was naar binnen
Wim van Scharenburg is directeur van Museum Zuilen, groeide op in de wijk en was zoon van één van de werknemers van de fabrieken. Van Scharenburg: "Mensen waren niet bezig met de luchtverontreiniging in die tijd. Ik weet wel dat de grote roetwolken de huisvrouwen soms tot wanhoop dreven. Als de rook kwam, moest als de wiedeweerga de was naar binnen, anders kon je 'm opnieuw doen. Laatste hoorde ik iemand zeggen dat onder sommige huizen in Zuilen de roetdeeltjes nog steeds opgehoopt onder de dakpannen ligt."
Vanaf de jaren '50 werd het moeilijker om personeel te vinden. Het werk was zwaar en vies en er was genoeg werk elders. Italianen, Spanjaarden en later Marokkanen namen het werk in de sterk vervuilende industrie over.
Nationale trots
Veel oud medewerkers bleven trots op hun voormalig werkgever. Demka en Werkspoor hoorden bij de 'Nationale Trots', net als bedrijven als Fokker, Philips en DAF. Bedrijven waar werknemers bekend stonden om hun vakmanschap. Volgens Van Scharenburg hadden oud werknemers van de staalgiganten het dan ook niet moeilijk om ander werk te vinden: "Toen mijn vader hoorde dat hij weg moest, had hij de volgende dag een nieuwe baan. Medewerkers waren echt goed opgeleid, dan kon je overal aan de slag."
In de jaren '80 sloten de fabrieken. Het werk ging naar het buitenland, naar landen waar men niet zo nauw keek naar de luchtverontreiniging en vooral blij was met goed betaald werk.
Kijk hier meer afleveringen van Van Rossem Vertelt.