Provincie debatteert over begroting: 'Er zitten grenzen aan groei'
Utrecht - In het politieke debat over de provinciebegroting kwam één woord vandaag opvallend vaak voorbij: groei. De verwachte toename van het aantal inwoners de komende jaren heeft grote gevolgen voor de woningbouwopgave en aan de andere kant het behoud en herstel van natuur. Het debat hierover liet vooral zien dat er geen makkelijke oplossingen zijn.
De strijd om de openbare ruimte zorgde aan het begin van de algemene beschouwingen direct voor een stevig debat tussen de grootste twee partijen: oppositiepartij VVD en coalitiepartij GroenLinks. De VVD wil namelijk meer ruimte voor woningbouw en vooral ook een versnelling. "Aan binnenstedelijk verdichten komt een keer een eind. Blijf dus in gesprek met gemeenten om ook buiten de kernen te bouwen", trapte VVD-fractievoorzitter André van Schie af. Hij hekelde wat hij beschreef als het het woningvertragingsprogramma van GroenLinks en D66 in de stad Utrecht als het gaat om polder Rijnenburg.
Wat hem betreft gaat de woningbouwopgave vóór de natuurambities die de provincie heeft. Van Schie werd hierop direct aangesproken door fractievoorzitter Jeroen Bart van GroenLinks die juist het belang van groen en natuur benadrukte voor een prettig leefklimaat. 'Bouwen, bouwen, bouwen' roepen is wat hem betreft hopeloos naïef. "Meer fiets, meer ov, meer groen, en circulair bouwen is nodig." Fractievoorzitter Bart benoemde verder de "klimaatcrisis" en de afhankelijkheid van fossiele brandstof die goed duidelijk werd door de oorlog in Oekraïne. Het zijn wat hem betreft uitvloeisels van "een economisch systeem dat gericht is op oneindige groei".
Stikstofcrisis
JA21, de tweede grootste oppositiepartij, benaderde groei vanuit een ander perspectief. Fractievoorzitter Wouter Weijers ziet de verwachte bevolkingsgroei de komende jaren liever niet als een vaststaand feit. "Stel dat we 36 procent gaan afschalen. Dan huisvest Utrecht afgerond grofweg zo’n 1 miljoen inwoners. Kortom, krimpen om de kwaliteit." Weijers werd van links tot rechts direct aangevallen op deze zienswijze, want wat betekent dat dan in de praktijk? "Wie gaat u dan wegjagen uit de provincie?", vroeg André van Schie van de VVD. Een antwoord hierop kwam er niet, maar Weijers wilde vooral schetsen dat "de groeiobsessie verminderd" moet worden.
Echt concreet werd het tijdens de algemene beschouwingen vooralsnog niet. Niet bij de coalitiepartijen, die vooral benadrukten dat de ambities echt nodig zijn om de grote problemen waar iedereen mee te maken heeft het hoofd te bieden. Maar ook niet door oppositiepartijen, die nauwelijks met concrete ideeën kwamen om het geld anders uit te geven. Het debat vond vooral plaats op hoofdlijnen. Over nut en noodzaak van maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Over wat de provincie aan kan qua inwonersaantal en wat dit betekent voor het gebruik van ruimte.
Concreet en spannend werd het even toen CDA-fractievoorzitter Chris Westerlaken liet weten niet akkoord te zullen gaan met de stikstofplannen van het kabinet. In sommige gebieden in Nederland moet de uitstoot van stikstof met 70 tot 80 procent worden verminderd, wordt waarschijnlijk vrijdag bekendgemaakt. "Als je dit soort voorstellen doet dan noem ik dat vandaliseren van agrarisch gebied." Saillant is dat het juist gedeputeerde Mirjam Sterk is van het CDA die het stikstofbeleid van het kabinet zal moeten uitleggen en verdedigen in de provincie. CDA-fractievoorzitter Westerlaken sloot niet uit dat het CDA uit de coalitie stapt wanneer de stikstofplannen rigoureus uitpakken voor agrariërs in de provincie.
Later vanmiddag gaat het provinciebestuur in op verschillende vragen die de fracties hebben over de kadernota. Op 29 juni wordt het debat inhoudelijk verder gevoerd en wordt er ook gestemd over de kadernota.
De provincie wil de komende jaren grote bedragen uittrekken voor woningbouw, natuurverbetering en versterking van het openbaar vervoer. Dat werd twee weken geleden duidelijk toen de provincie de kadernota 2023-2026 presenteerde, waarin de belangrijkste uitgangspunten voor het opstellen van de begroting staan. Concreet gaat het om 7,6 miljoen euro extra voor woningbouw, 50 miljoen euro voor natuur, landbouw en groen en 50 miljoen euro voor het openbaar vervoer.
