Utrechtse oppositie verbaasd over nieuwe gemeentelijke vrachtwagens op fossiele brandstof

Het viel de redactie van RTV Utrecht recent op, dat steeds meer vuilniswagens van de gemeente Utrecht van het nieuwe type Iveco S-Way zijn. Hiervoor reed de gemeente met Iveco’s van het type Stralis. Beide voertuigen zijn uitgerust met een installatie voor CNG, compressed natural gas, oftewel fossiel aardgas onder hoge druk. Aardgas is niet emissieloos, en stoot bij verbranding onder meer CO2, stik- en fijnstof uit. De gemeente bevestigt de koop van het nieuwe model, en meldt dat de laatste van de tien bestelde Iveco’s deze week werd afgeleverd.

In 2017 sloot Utrecht een convenant met de logistieke sector: vanaf 2025 mogen er alleen bestel- en vrachtauto’s de binnenstad in die elektrisch of op waterstof rijden. Sindsdien communiceert de gemeente dat de milieuzone in 2025 volledig uitstootvrij wordt. Vorig jaar zei wethouder Eelco Eerenberg: “Vanaf 2025 mogen dieselauto’s alleen de milieuzone in met emissieklasse 5 of hoger en komt er een uitstootvrije zone voor bestelauto’s en vrachtwagens.” Dit blijkt niet helemaal waar te zijn. Onder druk van de centrale overheid is de regeling aangepast. Bedrijfsauto’s die voor 2025 zijn aangeschaft krijgen nog een ontheffing, bestelbusjes voor drie jaar, en vrachtwagens voor vijf jaar.

In het kader van een uitstootloze zone lijkt het merkwaardig dat de gemeente zelf vrachtauto’s koopt die op fossiele brandstof rijden. Een woordvoerder zegt dat het te maken heeft met dat de vrachtwagens al jaren geleden zijn aangeschaft.

“Ten tijde van de aanbesteding, in 2018/2019, waren er bijna geen elektrische of anderszins uitstootvrije vuilniswagens die voldeden aan onze eisen, met onder andere een kraakpersopbouw.” Daarom koos de gemeente een voertuig op CNG. “CNG is milieuvriendelijker dan de klassieke fossiele brandstoffen. CNG stoot 90 procent minder stikstof, 77 procent minder fijnstof en 7 tot 16 procent minder CO2 uit dan diesel of benzine”, aldus de gemeente.

Dat de nieuwe wagens nu pas op de weg verschijnen, heeft dan weer te maken met dat de levering vertraagd is. Wereldwijd stagneert de levering van vrachtwagens (en ook personenauto's) door onder meer het chiptekort en schaarste van andere onderdelen. Wachttijden kunnen daardoor oplopen tot een jaar of langer.

Tekst loopt door na de afbeelding

Sinds begin 2020 zijn er elektrische alternatieven voor de gasgestookte Iveco's. Zo rijden er in diverse regio’s zoals Amsterdam en Eindhoven elektrische vuilniswagens, die door DAF en VDL zijn ontwikkeld. En ook het Veenendaalse Ginaf levert een volledig elektrische vrachtauto met opbouw voor de afvalinzameling.

Maarten van Heuven fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren noemt het "dom en onwenselijk" dat Utrecht de Iveco's heeft aangeschaft. "De voorbeeldfunctie die de gemeente kan vervullen wordt hier niet goed opgepakt. De gemeente bedenkt allemaal regels voor externe partijen, bijvoorbeeld de emissieloze milieuzone, en maakt dan zelf gebruik van een uitzonderingsregel. Die is toegestaan maar niet gewenst, in het kader van de voorbeeldfunctie”, zegt het raadslid.

Van Heuven denkt dat er ten tijde van aanbesteding al wel uitstootloze alternatieven waren, maar dat die te duur waren in de ogen van de gemeente. “En dat vind ik niet oké. Deze vrachtwagens stoten nog steeds CO2 uit, en zorgen dus mede voor de opwarming van de aarde."

Van Heuven ziet de vertraging in levering niet als excuus, maar had het juist als kans gezien. “Ik vind het wel een interessante vraag of de gemeente niet onder het contract voor de Iveco’s kon uitkomen door de vetraging.”

Ook Marijn de Pagter, fractievoorzitter van de VVD verbaast zich over de aanschaf. Hij noemt het een rare keuze. “Practice what you preach. Dit soort beleid begint met zelf het goede voorbeeld geven”, meent de VVD-er. “De gemeente lijkt nu te laten zien dat het helemaal niet kan om in 2025 emissieloos te gaan rijden.” De partij gaat de wethouder om opheldering vragen. De PvdD overweegt zich daarbij aan te sluiten.