Bommen vielen vlakbij het huis van Slava in Oekraïne: 'Ze spotten met mensenlevens'

Utrecht - Slava werkte met zijn handen voordat hij met pensioen ging, als elektricien, in de bouw, in renovatie. Hij heeft al wat van de wereld gezien en schept graag een beetje op, over zijn verblijf in Genua, Italië bijvoorbeeld. Maar ook dichter bij huis maakte hij mooie herinneringen zoals in de kuststad Jalta, toen het schiereiland de Krim nog bij Oekraïne hoorde. Een reis naar Nederland had hij ook willen maken, maar niet zoals het nu ging.
Utrecht leert Oekraïens

Komende twee weken maken we kennis met tien Oekraïense vluchtelingen die sinds het begin van de oorlog in Utrecht zijn neergestreken. Terwijl ze hun verdriet nog niet hebben verwerkt, moeten ze nu proberen in Nederland een nieuw leven op te bouwen.

Veel Utrechters zijn bereid om ze een handje te helpen. Documentairemaker Roel Wijngaards-de Meij volgt de vluchtelingen en maakt iedere dag een portret aan de hand van een Oekraïens woord, vandaag hobbyschilder Vyacheslav Chernikov, of kort, Slava.

Tijdens restauratiewerkzaamheden aan een oud huis werd hem gevraagd om marmer na te schilderen en tot zijn grote plezier lukte dat best aardig. Hij besloot om eens een schilderij te maken en zo ontstond een, inmiddels uit de klauwen gegroeide hobby. “Ik hield niet van vissen of jagen maar dat schilderen werd mijn passie. Het is een serieuze hobby geworden en ik heb zelfs al wat werk verkocht.”

Groot verdriet

Wandelend langs de nieuw gegraven stukken Utrechtse singel overpeinst Slava wat er in zijn land aan de hand is: “De oorlog die Oekraïne nu overkomt is een groot verdriet voor de bevolking. De Russen vernietigen alles, ze spotten met mensenlevens. Het is idioot, belachelijk wat er met ons land gebeurt.”
Zelf moest Slava zijn huis in Zjitomir verlaten toen het oorlogsgeweld te dicht bij kwam. Hij had vluchtig wat spullen bij elkaar geraapt en in een koffer gepropt. In allerijl vertrok hij naar Polen. Daar kreeg hij onderdak, te eten en wat extra kleding. Een paar dagen later vertrok hij, een beetje uitgerust, naar Nederland.

De geur van olieverf

“Ik probeerde te overleven", zegt hij. "Schilderen was niet iets waaraan ik in die eerste weken dacht. Nu ik wat langer hier ben, mis ik het doek, de kwasten en de geur van olieverf.” Maar Slava had niet eens genoeg kleding bij zich, laat staan zijn schilderbenodigdheden. En geld om dat hier te kopen, heeft hij niet.
De bekende Utrechtse kunstenaar Jeroen Hermkens heeft nog wel wat spulletjes liggen: “Als iemand wil of moet schilderen dan moet je natuurlijk altijd helpen, ik vind dat niet zo ingewikkeld. Dan neemt hij maar wat mee, ik heb genoeg, en dan gaat hij aan de gang.”

Werfkelder

In het atelier van Hermkens in een werfkelder aan de Oudegracht ontmoeten de schilders elkaar. Hermkens laat werk zien dat hij in 2017 in de Oekraïense hoofdstad Kiev heeft gemaakt. Samen met schrijver Arnon Grunberg was hij in verschillende landen op zoek naar het naakt. Onder andere in Kiev maakte hij een prachtig portret van Mathilda, naakt tegen de achtergrond van de indrukwekkende Sophiakerk.
Na een glas wijn en met een tas vol verf en kwasten vertrekt Slava weer naar zijn hotel. Een beetje beduusd van de ontmoeting laat hij zijn creativiteit al even de vrije loop: “Ik ga de natuur schilderen want wat is er nou belangrijker dan de natuur?” Met het kleine beetje hulp en aandacht dat hij zojuist kreeg, is de oorlog heel even naar de achtergrond geduwd.