Hoge energieprijzen donkere wolk boven Utrechtse scholen: 'Kan ten koste gaan van onderwijs'
UTRECHT - Hoge energieprijzen, verouderde schoolgebouwen en het inflatiespook: goed onderwijs wordt steeds duurder. Scholen in de provincie Utrecht kunnen erover meepraten. Er moet geld bij, vinden ze. Anders zal het vroeg of laat ten koste gaan van de onderwijskwaliteit.
De PO-Raad gooide vandaag de knuppel in het hoenderhok. De belangenbehartiger van basisscholen verwacht dat de energiekosten voor de schoolbesturen in het land met 50 tot 70 procent zullen stijgen en pleit voor compensatie door de overheid. De PO-Raad stelt dat de hogere energiekosten vrijwel niet uit het budget voor bedrijfsvoering kunnen worden betaald. Dit kan leiden tot bezuinigingen op het personeel.
Driekwart van de schoolbesturen in Nederland merkt inmiddels dat er in de klaslokalen meer energie wordt verbruikt door de ventilatie-eisen vanwege de coronapandemie, blijkt uit een ledenraadpleging van de PO-raad. Maar dat is niet alles: van de 235 schoolbesturen die hebben gereageerd heeft 44 procent nu al te maken heeft met een stijging van de energieprijzen. Overige schoolbesturen hebben nog geen last omdat veel van hen afspraken hebben gemaakt via een inkoopcollectief. De prijs die zij betalen voor energie is voor langere tijd vastgezet. De PO-Raad verwacht echter dat ook deze schoolbesturen straks te maken krijgen met hogere energieprijzen als de contracten opnieuw moeten worden aanbesteed.
Utrecht
SPO Utrecht, een koepel met 38 openbare basisscholen, zit voorlopig nog goed. "We hebben lopende energiecontracten tot eind 2023, maar ook wij krijgen mogelijk te maken met de hoge tarieven als we weer opnieuw gaan aanbesteden", zegt bestuursvoorzitter Anko van Hoepen. "Daarbij hebben we behoorlijk geïnvesteerd in het energieneutraal maken van onze scholen. In de businesscases is daarbij uitgegaan van bepaalde energiekosten, maar die gaan natuurlijk ook veranderen."
De bestuursvoorzitter van SPO Utrecht vindt dat er serieus naar de bekostiging van het onderwijs moet worden gekeken. "Het is mooi dat de salarissen van leerkrachten nu omhoog gaan, maar er is veel meer budget nodig. Op het hele terrein van schoonmaak, gebouwonderhoud, energie en materialen komen we 35 procent tekort, toonde onderzoek van McKinsey al aan. Daar loop je straks tegenaan, hoe je het went of keert. Uiteindelijk moet je dat compenseren door minder personeel aan te nemen."
Sober, doelmatig en weinig ambitieus. Zo typeert Van Hoepen de huidige overheidssteun. "Om de scholen draaiend te houden, is er genoeg geld. Het is gericht op niet onvoldoende worden. Een niveau dat je niet zou willen hebben in Nederland. Je zou extra geld willen besteden aan personeel, maar dat gaat nu naar gebouwen."
De bestuursvoorzitter stelt wel dat SPO Utrecht gelukkig gezegend is met goed geventileerde schoolgebouwen. "Kijkend vanuit Utrecht naar de rest van Nederland is het hier goed op orde, maar dat is dankzij investeringen door de gemeente en schoolbesturen. Eigenlijk zou je daar als overheid voor moeten zorgdragen."
Amersfoort
Ook Stichting Meerkring in Amersfoort, waarbij 22 basisscholen zijn aangesloten, ziet de energiekosten stijgen door de ventilatie-eisen. De koepel verwacht in 2023 ook met hogere tarieven te maken te krijgen. "Ons contract loopt eind dit jaar af en zal dan opnieuw aanbesteed worden", zegt Yvonne Hof voorzitter van het college van bestuur. Maar ze verwacht meer kostenstijgingen. "Ook de inflatie merken wij als scholenstichting. We krijgen bijvoorbeeld te maken met hogere kosten voor lesmaterialen, AVG en laptops."
Daarnaast krijgt Stichting Meerkring, net als andere koepels, in 2023 te maken met de nieuwe wijze van bekostigen van basisscholen. Op dat moment vervalt de eenmalige vordering die de schoolorganisaties nu kunnen doen. Onder meer de PO-Raad heeft meerdere malen bij het ministerie benadrukt dat dit een fors negatief effect zal hebben op de vermogenspositie van schoolorganisaties.
Stichting Meerkring verwacht dat de stijgende kosten nu nog geen gevolgen zullen hebben voor het onderwijs of het personeel. Hof: "Het is echter wel van belang dat inflatie en extra kostenstijgingen meegenomen worden in de bekostiging zodat voorkomen wordt dat het wel effect gaat hebben op de beschikbare middelen voor personeel en lesmateriaal. Want, om goed en bevlogen onderwijs te (blijven) bieden is het nodig om te investeren. Dat komt ten goede van kinderen en daarmee uiteindelijk voor de samenleving als geheel."
Gesprek met minister
De PO-Raad wil graag in gesprek met de minister om te werken aan een plan van aanpak voor de slechte schoolgebouwen in het land. De organisatie voor het primair onderwijs hoopt daarnaast dat het ministerie de stijgende energieprijzen voldoende meeneemt in de jaarlijkse prijsindexatie, zodat scholen op die manier gecompenseerd worden.
Freddy Weima van de PO-Raad: "De energiekosten moeten betaald worden uit het budget dat schoolbesturen ontvangen voor de bedrijfsvoering van de organisatie. Dit is geld voor meubilair, lesmateriaal, schoonmaak, onderhoud van het schoolgebouw en energie. Dit budget knelt al jaren doordat het gebaseerd is op normen uit de jaren 80 en daardoor voor de meeste scholen niet toereikend is.”
