Letterlijke opluchting na Utrechtse subsidie om haard te verwijderen: 'Maar we zijn er nog niet'
UTRECHT - "Je wilt niet weten door hoeveel vrienden en buren ik gebeld ben", zegt Marco van Stralen opgetogen. De docent van de Hogeschool Utrecht is lid van de actiegroep Stop Houtrook Nu! en reageerde verheugd toen hij hoorde dat Utrecht een subsidie geeft aan inwoners die hun open haard of houtkachel laten verwijderen.
"Ik zie het als een erkenning van een jarenlange strijd van verschillende groeperingen die hier hard voor geknokt hebben. Dit is een mooie eerste stap", zegt Van Stralen. Want inderdaad, hij ziet ondanks zijn vreugde over het nieuws nog ruimte voor verbetering.
"In het plan van Utrecht staat ook dat wie zijn oude kachel laat vervangen door een moderne, minder vervuilende kachel eveneens subsidie kan krijgen. Maar dat is nonsens, ook die minder vervuilende kachel geeft buren nog heel veel overlast."
'Energie vliegt je schoorsteen uit'
"Een modernere kachel is al een stap beter, maar mensen met klachten zullen nog steeds niet blij zijn", zegt ook Paulien van der Geest van Milieu Centraal. De organisatie geeft onafhankelijke voorlichting over milieu en energie. De cijfers van houtstook als methode om je huis van warmte te voorzien zijn niet best, ziet zij.
"Bij een open haard vliegt 90 procent van alle energie direct je schoorsteen uit. Bij houtkachels vervliegt 20 tot 40 procent", zegt Van der Geest. "Bij een HR-ketel verlies je daarentegen maar 6 procent."
Dat er daarbij zowel veel liefhebbers als ook tegenstanders van houtstook zijn, ziet Van der Geest ook terug in de cijfers. "Er zijn ruim 800.000 gepassioneerde houtstokers, maar even zoveel mensen hebben er last van." Dat gaat om een heel diverse groep. "Bijvoorbeeld oudere mensen hebben vaak last, maar ook kinderen, mensen met een longaandoening en mensen met hart- en vaatziekten."
Zestien schoorstenen
Tot de groep die er last van heeft, hoort Van Stralen duidelijk ook. "Ik woon in een appartement in Hilversum op gelijke hoogte met zestien schoorstenen", zegt de HU-docent. "In mijn kleine straat zitten acht mensen die regelmatig stoken. Elke avond is het bal. Wij kunnen niet luchten. Ook nu niet tijdens corona."
Het aanspreken van de buren werkt lang niet altijd, ondervindt zijn actiegroep uit ervaring. "We zien meestal dat de deur hard voor je neus wordt dichtgegooid en dat mensen geen begrip hebben. Al heb ik ook buren die wel rekening houden met ons."
Van Stralen ziet dan ook maar één uiteindelijke oplossing. "Ik vind dat het kabinet en de gemeenten dit probleem moeten oplossen. Houtstoken kan niet meer in deze tijd."
Hele buurt in de rook
Zo ver wil Van der Geest van Milieu Centraal niet gaan. "Wij zijn geen wetgevende partij, maar geven voorlichting." Voor een verbod pleit ze dan ook niet, maar ze wil houtstokers wel een advies geven om de overlast voor de buren zo veel mogelijk te beperken. "Kijk eerst op stookwijzer.nu, die kijkt bij jouw postcode om te kijken of het nu wijs is om te stoken. Want als het windstil of mistig is, zet je je hele buurt in de rook."
Van Stralen ziet ook wel in dat zijn ideale toekomst nog een lange weg te gaan heeft. "Het is een mooie eerste stap", zegt hij over Utrecht. "Maar we zijn er nog niet. Ik hoop dat meerdere gemeentes hiertoe overgaan. Misschien gaat het ook stapsgewijs. Uiteindelijk hoop ik dat die dingen gewoon verboden worden. Maar voor nu zeg ik: gemeente Utrecht, bravo!"
