Sonnenborgh in laatste fase van renovatie, nieuwe tuin moet waterschade voorkomen

© RTV Utrecht / Dion Balfoort
UTRECHT - Het iconische Sonnenborgh langs de Maliesingel in Utrecht zit in de laatste fase van de renovatie. In de nieuwe terreininrichting moet de historie van de 17e-eeuwse universitaire botanische tuin weer zichtbaar worden. Daarnaast moet de tuin regenwater beter opvangen om toekomstige schade aan de bastionmuren te voorkomen.
''Goten lagen soms hoger dan de bestrating'', vertelt bouwkundig adviseur stadherstel Jessica van Boxtel. Daardoor zakt het water de grond in waarna het uiteindelijk via de bastionmuur zijn weg naar buiten kan vinden. Om die reden moest er vorig jaar grootschalige restauratie aan de muren plaatsvinden. Nu de tuin flink is omgeschopt, betekent het dat de laatste fase begonnen is.
Sonnenborgh krijgt historische tuin terug
Om nieuwe schade aan de muren te voorkomen, krijgt de tuin een waterdichte bestrating en een betere afwatering naar de singel en het riool. Extra bijzonder is dat één afvoergoot geïntegreerd wordt in het museum als meridiaan. Die meridiaan loopt dan ook door de tuin, vertelt oud-directeur en huidig medewerker van het museum Bas Nugteren.
De meridiaan in de grond is straks ook verantwoordelijk voor het afvoeren van water.
De meridiaan in de grond is straks ook verantwoordelijk voor het afvoeren van water. © RTV Utrecht / Dion Balfoort
''Een meridiaan is een eindeloze lijn van de noordpool naar de zuidpool waar vroeger door middel van de zon lokaal de tijd mee bepaald werd", zegt Nugteren. Tot 1900 was dit de meest nauwkeurige tijd in de stad en liep zelfs de Dom gelijk aan deze meridiaan.
Nu krijgt de lijn nog meer verantwoordelijkheid en moet het dus zorgen dat de bastionmuur niet nog eens zo beschadigd wordt. Sonnenborgh stamt namelijk uit 1552 en is een van de weinige complete verdedigingswerken die Utrecht nog heeft. Het bolwerk is gebouwd in opdracht van Keizer Karel V en is een van de best bewaard bastions van Noord-West Europa. Het Rijksmonument is inmiddels in beheer van Stichting K.F.Hein Fonds Monumenten.
De Utrechtse meridiaan geeft een ander tijdstip weer dan de 'gewone' klok.
De Utrechtse meridiaan geeft een ander tijdstip weer dan de 'gewone' klok. © RTV Utrecht / Dion Balfoort
In de 17e-eeuw kreeg het bastion een nieuwe functie en Nugteren legt uit waar bij de nieuwe terreininrichting aan gewerkt wordt: ''Er komen grote bakken waarmee de kruidentuin van vroeger enigszins weer terugkomt''. Bovenop het bastion was namelijk ook de allereerste Hortus Medicus et Botanicus van Utrecht, een botanische tuin mét een medicinale kruidentuin. ''Er werden kruiden gekweekt, kruiden getest, onderzocht en het leverde ook de medicijnen op voor het ziekenhuis.''
Geen onbelangrijke plek voor de wetenschapsgeschiedenis van Utrecht dus. Nugteren verklaart waarom het er niet precies hetzelfde uit zal zien als vroeger: ''Oorspronkelijk stonden al deze gebouwen er niet, maar met de nieuwe tuin willen we het beeld laten zien van hoe zo'n tuin er vroeger uit zag.''
''Voor de kerstvakantie zijn onze vakmensen klaar met de inrichting van de nieuwe tuin'', vertelt bouwkundig adviseur stadherstel Van Boxtel. De echte opening voor publiek zal pas volgend jaar in het voorjaar plaatsvinden.