Overvecht nog niet verlost van 'spruitjesgeur', rioolwaterzuivering blijft werken aan stankoverlast

"Kijk, dit is dus niet de bedoeling", zegt Van der Zandt van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR). Hij wijst naar een deur die openstaat in de installatie. Dat wordt een punt tijdens de 'weekbespreking'. "We praten continu met onze medewerkers over de geuroverlast, zodat iedereen de focus erop blijft houden. Zo blijft het binnen het hele bedrijf onder de aandacht."

In mei van dit jaar nam het aantal klachten van omwonenden in Overvecht, Ondiep Oost en bewoners aan de zuidkant van de Loevenhoutsedijk ineens weer toe. Reden voor de gemeente om vorige week een brief te sturen naar de raad met de laatste stand van zaken. Daarin laat de gemeente ook weten dat de provincie nog geen last onder dwangsom instelt, maar dit eventueel wel kan doen als de geuroverlast blijft.

Een bewoner van de naastgelegen Bruisdreef herkent het probleem. "Meestal vind ik het niet zo erg, maar iets van een maand geleden rook ik het hier in huis. Dat was écht vies. Het is een soort... putlucht. We krijgen wel af en toe brieven dat ze ermee bezig zijn, maar er staat ook in dat ze nooit kunnen garanderen dat het helemaal weg is. Ik heb er nog nooit over geklaagd, maar ik kan me wel voorstellen dat als in een bepaalde windrichting woont waardoor je er dagelijks last van hebt, het dan wel heel vervelend is. Want het is echt niet prettig als die lucht in je huis zit."

Haar 78-jarige buurvrouw heeft er minder last van. "Het hoort er ook gewoon een beetje bij, toch? Ik heb jaren op het platteland gewoond, dan ben je wel wat gewend. Ik woon hier nu zes jaar. Heel af en toe ruik ik nog weleens wat, maar niet vaak. Misschien neemt mijn reuk ook wel af, zou kunnen. Maar we worden altijd netjes op de hoogte gehouden."

Dat beaamt een buurman. "Het viel mij de laatste tijd ook op dat de geur erger was. Maar ik ben door corona ook meer gaan thuiswerken en wandelen. Dus misschien valt het me daardoor ook gewoon meer op? Ze houden ons in ieder geval goed op de hoogte. Laatst werd er ook een open dag gehouden. Ik kon die dag niet, anders had ik het best leuk gevonden om er eens een kijkje te gaan nemen."

En dat is precies wat het voor Eric van der Zandt en de rest van zijn collega's bij het waterschap lastig maakt om de vinger er precies op te leggen waar het hem nou in zit, die geuroverlast. "Het blijft erg ongrijpbaar. Soms hebben we een fout gemaakt - het blijft immers mensenwerk - en verwacht ik heel veel klachten en dan komt er bijna niets. Andere dagen hebben we ineens heel veel klachten, terwijl we niet precies weten waar het aan ligt. Maar dan kan het die dag net mooi weer geweest zijn, waardoor veel mensen de ramen open hebben of in de tuin zaten en overlast ervoeren. In alle eerlijkheid: als het een makkelijk op te lossen probleem was, hadden we dat natuurlijk direct gedaan."

Eén duidelijke aanwijzing is er wel: sinds de verbouwing in oktober 2019 zijn de slibgistingstanks vervangen voor een slibontwateringsinstallatie. Die slibgisting ("een microbiologisch proces waarbij idioot veel bacteriën aan het werk gaan om de boel te zuiveren") zorgde ervoor dat geurcomponenten werden afgebroken. Onder meer vanwege financiële overwegingen en uit veiligheidsoogpunt zijn de gistingstanks vervangen bij de verbouwing.

En daar heeft het waterschap "zeker uit het oogpunt van de geurproblemen" nu wel wat spijt van. "Uit een rioolwaterzuivering komen eigenlijk twee soorten geuroverlast", legt Van der Zandt uit. "Van het rioolwater zelf krijg je H2S, dat ik het beste kan omschrijven als de welbekende 'rotte-eierenlucht'. Uit het slib komen twee chemische geuren: DMS en DMDS. Een stank die door veel mensen wordt omschreven als een vieze spruitjes- of bloemkoollucht."

Om de overlast van die luchten te beperken, is het waterschap nu in de weer met allerlei technische oplossingen, zoals microgaswassers, koolstof- en lavafilters, laat Van der Zandt zien tijdens een rondje over het terrein. "In mei is er een fout gemaakt met een van de koolstoffilters. Dat hebben we direct gemerkt: er kwamen heel veel meldingen binnen."

Het is iets dat ze tot een minimum proberen te beperken, maar nooit helemaal weg zal zijn. "Het blijft een rioolwaterzuivering. Helemaal geurvrij kan het niet."

Het roept de vraag op of zo'n zuivering, midden in de stad, wel de beste plek is. "Een terechte vraag. Het antwoord is simpel: wij zaten hier als eerst, de wijk Overvecht is hier later omheen gebouwd. We hebben tussen 1995 en 2010 de gesprekken gevoerd met de gemeente of het niet beter was om te verhuizen. Maar daar zijn we nooit uitgekomen. Het heeft ook nogal wat voeten in de aarde, want de gemeente levert hier ál het afvalwater van heel Utrecht af. Als we verhuizen, moet je de leidingen verplaatsen. Bovendien loopt de Vecht hier, waar we het schone water kunnen lozen. En het roept toch ook de vraag op: als we niet hier kunnen zitten, waar dan wel? Want er is in Utrecht veel ruimtegebrek. Rond 2010 werd duidelijk dat de zuivering niet zou verhuizen, we kwamen er niet uit. En ondertussen waren we wel toe aan een nieuwe, want alle installaties waren inmiddels een jaar of zestig oud."

Voorlopig blijft het dus schipperen met filters, het bewust blijven houden van het personeel om fouten te voorkomen en proberen manieren vinden om het slib weer op een andere manier te gaan verwerken. "We blijven het in de gaten houden en als mensen overlast ervaren kunnen ze dat blijven melden bij de provincie."