Celstraf na lachgasachtervolging: 'Onzin om zo'n jonge jongen op te sluiten'

"Mijn cliënt praat niet veel, daarom werkt hij ook met zijn handen", zegt de advocaat van J. uit Overvecht. Hij heeft nog een jaar te gaan voor een mbo-diploma in de autotechniek, loopt drie dagen in de week stage, heeft een bijbaantje bij Albert Heijn en helpt af en toe in de garage van zijn broer. "Ik wil automonteur worden", zegt J. In zijn vrije tijd loopt hij een rondje door de stad. "Of ik ga wat eten of drinken met wat vrienden."

Tijdens de zitting wipt de rechtervoet van J. op en neer. De jongen is waarschijnlijk geen opvallende verschijning op school. Zwarte sneakers, zwarte spijkerbroek, zwart windjack met capuchon. Hij kijkt voornamelijk naar de grond, behalve als iemand hem iets vraagt. Dan antwoordt J. voorzichtig, zoekend naar de juiste woorden. Als zijn microfoon het aan het begin van de zitting nog niet doet, vraagt de rechter: "Kunt u misschien wat duidelijker praten?"

Dezelfde jongen reed op een zaterdagmiddag in oktober 2020 met 160 kilometer per uur over de snelweg, met een lachgasballon in zijn mond en een telefoon in zijn hand. Hij was toen nog 19. In zijn Renault Clio haalde hij andere weggebruikers rechts in en probeerde hij de politie te onvluchten door Overvecht in te rijden. Daar racete hij over kruispunten, het fietspad, de stoep en groenstroken. Hij negeerde stoptekens, sirenes en zwaailichten en stopte pas toen een politieauto hem vanachter aantikte en de auto over de kop vloog.

J. was verslaafd aan lachgas, berichtjes van familieleden bevestigen dat. De rechter wil weten of hij nu van dat lachgasprobleem af is. "Ja, zeker. En ik heb ook afstand genomen van mensen die dat nog wel gebruiken."

De achtervolging begon toen de mbo'er een agent in burger met hoge snelheid rechts inhaalde op de A2. Even later stopte J., tijdens de zitting blijft onduidelijk waarom, de agent zette zijn auto voor de Renault Clio en stapte uit om J. te benaderen. Hij raakte in paniek, zegt J. nu, en besloot ervandoor te gaan. Volgens zijn advocaat kwam dat door het lachgas en was J. "daardoor ontspeend van realiteitszin".

De officier van justitie wil van verzachtende omstandigheden vanwege lachgasgebruik niks weten. "Dat is juist een verzwarende omstandigheid", zegt ze. "Net als bij iemand die met alcohol op achter het stuur gaat zitten." En bovendien, als J. zo in de war was: waarom reed hij dan keurig 100 kilometer per uur op stukken snelweg met trajectcontrole?

"Hij wist wel degelijk wat er aan de hand was", zegt de rechter. "Hij was maar met één ding bezig en dat was wegkomen van de politie." En dan was er ook nog een vader die zijn dochter bijna aangereden zag worden op de stoep. "Het had wel heel erg uit de hand kunnen lopen." De officier wil dan ook dat J. vier weken de gevangenis in moet en ook een rijontzegging van een half jaar moet krijgen.

"Het gaat om een zeer jonge jongen", verdedigt de advocaat van J. Dat zijn acties niet door de beugel kunnen is wel duidelijk, en dat straf gepast is ook. Maar is het niet voor iedereen beter als hij een taakstraf krijgt? Dan kan hij door met zijn leven, op weg naar een diploma en werk in een autogarage.

En zijn rijbewijs heeft hij nodig voor zijn stage. Voor proefritjes als hij moet kijken of een reparatie is geslaagd. Een voorwaardelijke rijontzegging dus, dan hangt de staf hem boven het hoofd en blijft hij op het rechte pad.

"Dit gevaarlijke gedrag heeft gewoon consequenties", zegt de rechter. Alle strafbare feiten zijn bewezen. Ze spreekt van geluk dat er geen slachtoffers zijn gevallen. En dat lachgasgebruik is een keuze. "Net als het gebruik van alcohol, dat is enorm kwalijk." Ze ziet ook wel dat J. spijt heeft en dat hij geschrokken is, maar een taakstraf volstaat niet. Twee weken cel, tachtig uur taakstraf en een onvoorwaardelijke rijontzegging van een half jaar. "Dat hoort daar gewoon bij."

"Het slaat nergens op om zo'n jonge jongen op te sluiten", zegt de advocaat van J. achteraf. Ze gaan in hoger beroep tegen de uitspraak.