Doorbraak in onderzoek naar vermoorde Sovjetmilitairen Kamp Amersfoort

Twee van de 101 Sovjetmilitairen die de helse maanden in Kamp Amersfoort niet overleefden.
Twee van de 101 Sovjetmilitairen die de helse maanden in Kamp Amersfoort niet overleefden. © Fotograaf onbekend / Nationaal Monument Kamp Amersfoort
LEUSDEN/AMERSFOORT - Onderzoeker Remco Reiding van Stichting Sovjet Ereveld heeft nieuwe aanwijzingen gevonden die kunnen leiden naar de identiteit van omgekomen oorlogsslachtoffers in Kamp Amersfoort. Na bijna tachtig jaar geven zes briefjes mogelijk de naam prijs van enkele soldaten uit het Russische leger die door de Duitsers zijn vermoord.
Krijgsgevangenen in Kamp Amersfoort

In 1941 haalden de Duitse bezetters 101 gevangengenomen Sovjetmilitairen naar Amersfoort. Ze werden van het station naar het concentratiekamp bij Leusden gemarcheerd. De hongerige en vervuilde krijgsgevangenen waren in lompen gehuld en kregen als zogenoemde 'Untermenschen' een onmenselijke behandeling. Nadat een groot aantal van hen de mishandelingen en ontberingen niet hadden overleefd werden de overgebleven 77 mannen op 9 april 1942 in een massa-executie doodgeschoten.

De gegevens van de veelal Oezbeekse en Kazachstaanse soldaten zijn verloren gegaan toen de Duitse kampbewakers in 1945 Amersfoort verlieten. De stoffelijke overschotten zijn na de oorlog herbegraven op het Sovjetereveld even verderop in Leusden.

Reiding beschikte na 22 jaar onderzoek al wel over zes namen van de Sovjetmilitairen. "Maar dat betreft verbasterd opgeschreven namen of slechts voornamen, onvoldoende om soldaten te kunnen identificeren", laat hij weten. Dit voorjaar kwam daar nog een naam bij, toen bij de politieschool een blikje met een ingekraste naam werd gevonden.

Namen onbekend

Sinds Reiding in de jaren negentig begon met het identificeren van Sovjetmilitairen op het ereveld in Leusden achterhaalde hij de identiteit van 250 oorlogsslachtoffers en traceerde hij vaak ook de nabestaanden. De namen van de 101 kampslachtoffers uit Amersfoort bleven onbekend.
Dit voorjaar leverde een herhaalde poging om informatie uit Russische archieven te krijgen nieuwe documenten op over de groep militairen. Het Staatsarchief in Moskou bleek te beschikken over handgeschreven briefjes in Russisch schrift, onderdeel van de persoonlijke bezittingen van de soldaten die in Amersfoort om het leven waren gekomen. Die bezittingen waren in 1946 overgedragen aan de Sovjet-autoriteiten.

Doorbraak

Toen de Stichting Sovjet Ereveld in Leusden een archiefmedewerker zo ver kreeg om de inventaris ook daadwerkelijk te bekijken werd duidelijk dat de informatie weleens een doorbraak kon betekenen in de jarenlange zoektocht. Vandaag bleek dat het gaat om foto's van briefjes, waarop de adressen staan van vermoedelijke soldaten of hun familieleden.
Reiding spreekt van "een revelatie" en "een gouden vondst". Hij gaat nu met een groep Russische onderzoekers gaan nu de flarden ontcijferen en analyseren.

Kamp Amersfoort

Ook Kamp Amersfoort heeft verheugd gereageerd. "Hopelijk leidt deze informatie tot het oplossen van de puzzel", zegt directeur Willemien Meershoek. "Ook voor ons is dit een belangrijke groep gevangenen."