WOII in foto's: het verhaal van de Joodse meisjes
UTRECHT - Drie meisjes, wat verlegen, maar ogenschijnlijk vrolijk. Misschien heb je de foto vaker gezien als illustratie bij verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Lang hebben we niets geweten over deze foto die in Utrecht is gemaakt. De fotograaf - Nico Jesse, in de vorige eeuw een bekend fotograaf en huisarts - dacht dat hij te maken had met Joodse weesmeisjes.
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat Nederland bevrijd werd. Om de oorlogsjaren ook nu nog een gezicht te geven, startte onder de naam 'de Tweede Wereldoorlog in 100 foto's' een grote landelijke zoektocht naar foto's die een goed beeld van die tijd geven.
Ook uit onze regio kwamen indrukwekkende foto's. De komende weken blikken we terug op de verhalen die deze beelden nog altijd vertellen.
Ook uit onze regio kwamen indrukwekkende foto's. De komende weken blikken we terug op de verhalen die deze beelden nog altijd vertellen.
TWEELINGZUSJES
Dat Jesse dat dacht is niet vreemd. De foto is genomen in de Agnietenstraat, niet ver van de Nieuwegracht, waar op nummer 92 het 'Centraal Israëlitisch Weeshuis' stond.
Maar de lachende kinderen bleken geen naamloze weesmeisjes. Het zijn de tweelingzusjes Sophia en Hadassa Wijzenbeek met in het midden hun vriendinnetje. Helaas weten we de naam van het vriendinnetje niet. Maar over Sophia en Hadassa weten we wél heel veel.
HET GEZIN WIJZENBEEK
Het gezin Wijzenbeek woont voor en tijdens de oorlog in de Mariastraat op nummer 10. Vader en moeder hebben een goed lopende meubelwinkel en de familie woont boven de zaak. Behalve de tweelingzusjes zijn er nog een oudere broer en zus: Flip en Betty.
Tijdens de oorlog duikt het gezin onder in Driebergen, op de oudste dochter Betty na, zij vindt een onderduikadres in Amersfoort omdat ze het gevoel heeft dat het adres in Driebergen niet veilig genoeg is. Verdrietig genoeg krijgt ze gelijk: de familie wordt verraden en gaat op het laatste transport van Westerbork naar Auschwitz. Ze overleven de oorlog niet.
ENIGE OVERLEVENE
Betty is de enige van de familie die wel overleeft. Niet alleen haar ouders, broers en zusjes zijn overleden, ook alle ooms, tantes, neefjes en nichtjes.
Eén van de dochters van Betty vertelt: "Ik heet Hadassa Wijzenbeek en ben inderdaad vernoemd naar één van mijn tantes, het linker meisje op de foto. Na de oorlog stond mijn moeder er helemaal alleen voor. Ze heeft geprobeerd het leven weer op te pakken. Ze trouwde met mijn vader, een overlevende van Auschwitz. Mijn vader is altijd een heel vrolijke, opgewekte man geweest. Mijn moeder is haar hele leven geplaagd geweest door depressies."
ONSCHULDIG
Mevrouw Wijzenbeek gaat verder: "Als ik naar de foto van mijn tantes kijk, vind ik het vooral zo verdrietig om te zien dat ze nog zo onschuldig zijn. Het zijn gewoon poserende meisjes die op straat speelden. Hoewel ze al een Jodenster dragen en je je dus kunt afvragen hoe het kan dat ze nog zo vrolijk waren, hadden zij - en hun ouders - in 1942 nog geen idee van de gaskamers. Niet lang na deze foto duiken ze onder. Ze worden verraden en in 1944 naar Auschwitz getransporteerd."
