Beatrice de Graaf vertelt 'mooi verhaal' over bloedige Franse bezetting: "Utrecht heeft al zoveel meegemaakt"

De Graaf was gisteravond een van de sprekers tijdens de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis. De hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en terrorisme-expert vertelde over hoe Utrecht bevrijd werd van de Fransen. Een keiharde tijd, legde ze gisterochtend uit op Radio M Utrecht: "Wat ik wil benadrukken, is dat de laatste weken van de bezetting écht terreur was. We zijn een beetje vergeten, door onder meer de Duitse bezetting, hoe verschrikkelijk de Franse tijd voor de mensen is geweest. Er zwierven kinderbendes door de steden van verweesde kinderen. Er werden dagelijks baby's te vondeling gelegd. Het was echt een wereldoorlog met miljoenen doden. Ook Nederland leed daaronder. Daar wil ik ook bij stil staan."

Op 28 november 1813 werd Utrecht bevrijd van de Franse bezetter toen Russische kozakken de stad binnenkwamen bij waar nu de Wittevrouwenbrug ligt. Hoe Utrechters daarmee omgingen, vond De Graaf fascinerend: "Hoe kwam het nu dat in die chaotische dagen van de bevrijding van de Fransen er toch niet een massapaniek uitbrak? Want die kans was er wel: in het nabijgelegen Woerden hebben de Fransen gruwelijk huisgehouden. Die hebben daar allemaal vrouwen en kinderen afgeslacht."

De terrorisme-expert denkt dat de rustige bevrijding van Utrecht te danken was aan het slimme handelen van de bewoners. "In Utrecht is het relatief vreedzaam gegaan. En dat komt ook door de Utrechtse burgers. Die hebben zelf burgerwachten opgericht en erop toegezien dat er niet geplunderd werd en dat de machtsoverdracht rustig verliep."

En het optreden van de Utrechters toen kan inspiratie bieden voor Utrechters nu, aldus De Graaf: "Ik ga een mooi verhaal vertellen over Utrecht. Daarna wil ik wel wat lijnen doortrekken die ons helpen te begrijpen hoe we vandaag de dag met terreur en terrorisme om moeten gaan."

Zo wisten de Utrechters van de 19e eeuw al dat het belangrijk is om groter te denken dan de eigen achtertuin: "Het was een stad met slimme burgers die de sleutels van de stad aan de Russen gaven uit dankbaarheid maar ook om op die manier een goede ondersteuning van internationale mogelijkheden te krijgen. Utrecht heeft het toen slim gespeeld en wist hoe belangrijk het is om mee te doen met de internationale samenleving om zelf veilig te worden."

Ook valt er volgens De Graaf voor de moderne mens een hoopvolle conclusie te trekken uit de bloedige en wrede geschiedenis van de Franse bezetting. "Ik schrijf over terrorisme nu. En we hebben allemaal nog de verschrikkelijke aanslag van 18 maart in herinnering. En dan denk ik: Utrecht heeft al zoveel meegemaakt in het verleden. Maar daar is de stad ook altijd weer uitgekomen."

De Nacht van de Geschiedenis was een initiatief van de vereniging Oud-Utrecht. De lezing van De Graaf was maar een van de attracties tijdens het geschiedenis-evenement. Ook aanwezig: René de Kam die de onstuimige geschiedenis van Kanaleneiland besprak en medewerkers van het Utrechts Archief die hun favoriete objecten toonden.