Koeien terug de stal in door stikstofvonnis: "Hoe moet ik nou nog vee houden?"

© RTV Utrecht
NIGTEVECHT/PROVINCIE UTRECHT - Het zijn onzekere tijden voor melkveehouder Peter de Haan uit Nigtevecht. Door een uitspraak van de Raad van State over het stikstofbeleid in Nederland, ligt de toekomst van zijn bedrijf en veel andere boeren in Nederland in handen van de overheid. "Ik weet niet op wat voor manier ik nu nog vee kan houden."
De hoogste rechter oordeelde dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van Nederland niet voldoet aan Europese regels. In dat programma was vastgelegd dat een project stikstof mocht uitstoten, zolang die uitstoot in de toekomst maar zou worden gecompenseerd.
Ook dieren op een boerderij stoten stikstof uit in de vorm van ammoniak, een verbinding van stikstof en waterstof. Door de uitspraak moet deze uitstoot straks flink worden ingeperkt. Zo ook op het bedrijf van De Haan. Zijn bedrijf bestaat al meer dan een eeuw en telt inmiddels 90 koeien, maar hij vreest dat de uitspraak van de Raad van State grote gevolgen heeft voor het voortbestaan ervan.
Veehouder Peter de Haan maakt zich zorgen over de toekomst van zijn bedrijf
Veehouder Peter de Haan maakt zich zorgen over de toekomst van zijn bedrijf © RTV Utrecht
"De uitspraak zou betekenen dat ik nu koeien op stal moet gaan houden. Dat is iets wat je als maatschappij niet wilt." Ook het bemesten van grond mag straks niet meer zomaar. "Dan groeit hier niets meer", zegt De Haan. "We moeten bovendien alle mest gaan afvoeren. Dat wordt onbetaalbaar."

PROJECTEN

Niet alleen boeren moeten maatregelen nemen. Alle plannen waarbij stikstof wordt uitgestoten en die zijn goedgekeurd op basis van de PAS, moeten worden herzien. Daarom worden plannen voor woningbouw, wegen en bedrijven stilgelegd of afgeblazen. De verbreding van de A27 gaat bijvoorbeeld voorlopig niet door en de snelheid op de A2 mag overdag niet omhoog.
Luchtkwaliteitexpert Berend Hoekstra adviseert lokale overheden over de nieuwe ontstane situatie. Hij zegt dat het aantal problemen als gevolg van de uitspraak inmiddels tot 18.000 projecten is opgelopen. "Het raakt iedereen, van overheid tot Jan-om-de-hoek." Volgens Hoekstra is er nog steeds een inventarisatie bezig en worden de gevolgen voor deze projecten op Prinsjesdag concreter.
Dat is ook de reden dat provincies, die verantwoordelijk zijn voor natuur- en landbouwbeleid, nu nog niet met oplossingen komen. Voor boeren als De Haan is het daarom duimpje draaien. "De risico's zijn natuurlijk groot dat ze misschien iets fout doen", zo stelt Hoekstra.

KANSEN

Maar die onzekere houding is niet altijd terecht, meent de luchtkwaliteitexpert. "Provincies zouden ook actiever kunnen communiceren als het in sommige situaties beter gaat", aldus Hoekstra. Volgens hem is de uitspraak namelijk niet alleen maar kommer en kwel. "We vallen weer terug op de regels van voordat de PAS er was." Dat is nog geen vier jaar geleden, in 2015. Het aanvragen van een vergunning was toen alleen veel lastiger.
Een actieve houding zou niet alleen de overheid moeten hebben. Ook de aanvragers van een vergunning zouden initiatief moeten nemen, vindt Hoekstra. "Het is ook belangrijk dat bedrijven zelf onderzoek gaan doen om te kijken hoe je jouw doelen kunt realiseren."

VERANDERING

Volgens agrariër Peter de Haan maakt dat niets uit. Er was al amper groei van zijn boerenbedrijf en daarom valt er weinig te veranderen. In de loop der jaren moest hij door steeds meer regelgeving aan steeds meer eisen voldoen.
"Ik zou eigenlijk niet weten waar we onze verantwoordelijkheid moeten nemen. Wij doen wat dat betreft niets anders dan mijn overgrootvader die 120 jaar geleden begon." De veehouderij in de omgeving Nigtevecht was toen ook veel intensiever, aldus De Haan. "Als ik hier in deze regio kijk, zijn er al heel veel bedrijven in de omgeving gestopt. Dus er is ook niet echt een toename in het aantal boeren."
Koeien moeten terug de stal in door het stikstofvonnis