Waarom het belangrijk is om ook te stemmen voor de waterschappen

De waterschapsverkiezingen gaan in de regel over 'schoon water en droge voeten', eigenlijk niemand kan daar tegen zijn. Maar anders dan andere decentrale overheden als de gemeenten en provincies is het waterschap een functioneel bestuur. Het doel van de partijen is hetzelfde, alleen de manier waarop is anders.

Op een stormachtige dag in maart staat dijkgraaf Patrick Poelmann (de Stichtse Rijnlanden) bij het gemaal Caspargouw-Zemelen uit te kijken over het Amsterdam-Rijnkanaal. Hij verwondert zich over de massa water die in het kanaal wordt gepompt. Door de hevige regenval deze maand moet dat gebeuren om het grondwaterpeil op niveau te houden. "Van de zomer was het nodig om het water vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal in het gebied te brengen. Het is afwisselend werk bij het waterschap", grapt hij.

Het waterschap is een aparte bestuurslaag met een college van dijkgraaf en heemraden. Zij functioneren als dagelijks bestuur. Een dijkgraaf is te vergelijken met een burgemeester en de heemraden met wethouders. Het algemeen bestuur is te vergelijken met een gemeenteraad: daar zitten de volksvertegenwoordigers in op wie u 20 maart stemt.

Daarnaast kent het waterschap ook geborgde zetels. Hierin zitten mensen die de landbouw, het bedrijfsleven en natuurorganisaties vertegenwoordigen. Deze plekken zijn toegewezen en daar heeft de kiezer geen invloed op. Dijkgraaf Poelmann: "De leden maken het budget en de politieke keuzes. Waar steken we onze middelen wel en niet in, daar discussiëren we over. En hoe over hoe hoog de belastingen zijn, die wij toch opleggen aan burgers."

Ieder jaar betalen Nederlandse huishoudens en bedrijven waterschapsbelasting. Het algemeen bestuur bepaalt die tarieven en die kunnen per waterschap flink verschillen. Wim Zwanenburg (CDA) is fractievoorzitter voor zijn partij in waterschap Amstel, Gooi en Vecht: "Omdat we een eigen belastinggebied zijn moeten mensen via een democratische weg kunnen bepalen van de prioriteiten zijn."

Die prioriteiten ten tonele brengen is niet makkelijk, zegt Zwanenburg. "Onze campagneleider heeft de hele provincie en daarmee ook meerdere waterschappen onder z'n hoede. Die mensen zijn allemaal overbezet, daarom ben je als fractievoorzitter eigenlijk je eigen campagneleider."

Inhoudelijk heeft Zwanenburg nog niet veel kunnen vertellen aan kiezers. "Ik was onlangs in Pakhuis de Zwijger om discussie te voeren. Maar we zijn bij een verkiezing altijd bezig om uit te leggen wat het waterschap is. Je hebt het dus over de zin of onzin van het waterschap. Zo gaat het iedere verkiezing. Pas dan kom je toe aan profilering van jezelf." Dat er tijdens verkiezingen meer over het waterschap wordt gesproken ziet hij dan ook als grote winst.

Want afgaand op de waterschapspolitici zijn de komende verkiezingen erg belangrijk. De weerextremen zoals de droge zomer van vorig jaar maken dat het waterschapsbestuur moet kiezen tussen natuurgebieden of boerenbedrijven. Of de kwestie: hoe om te gaan met bodemdaling in de Utrechtse veengebieden?

Dan is er nog de dijkveiligheid en dieren die de dijken beschadigen, zoals de muskusrat en de rivierkreeft. Moeten die dieren meer bescherming krijgen en verbouwen we dijken zodat dat kan? Of staan ze de biodiversiteit in de weg en moeten ze worden uitgeroeid? "De rivierkreeftjes komen wat ons betreft op de barbecue bij de Voedselbank", aldus Zwanenburg.

En ook bij het behalen van klimaatdoelen spelen de waterschappen een rol. "Klimaat is voor ons in alle opzichten belangrijk", zegt dijkgraaf Poelmann. "Ik denk dat wij een rol dienen te spelen en een voorbeeld horen te zijn in de klimaataanpak. Wij kunnen energie opwekken uit het oppervlaktewater, in de zuiveringsinstallatie. Dat zijn dingen waar nu in ons bestuur over wordt gesproken. En daar wordt door partijen ook verschillend over gedacht."

Bent u nog niet uit uw keuze voor de waterschapsverkiezingen, vul dan hier de stemwijzer in.