Utrechtse Aafke Romeijn naar Den Haag in strijd tegen CBR: 'Totaal ondoorzichtige organisatie'

In 2012 werd Romeijn gediagnosticeerd met een depressie én daarvoor behandeld. Toen ze in december vorig jaar een aanhangerrijbewijs wilde aanvragen en daarvoor een bijbehorende gezondheidsvragenlijst moest invullen, ging ze er niet vanuit dat die depressie van jaren geleden nog tot problemen zou leiden. Maar dat gebeurde wel.

"Eerst raakte het formulier al een aantal keren kwijt, waardoor er enorm veel vertraging was. Als ik het CBR probeerde te bellen, stond ik telkens twee uur of langer in de wacht. Ze zijn notoir onbereikbaar. Uiteindelijk kreeg ik een brief dat ze me niet konden goedkeuren voor een examen. Ik moest eerst een verklaring van een specialist inleveren, omdat ik in het verleden was gediagnosticeerd met een psychische aandoening."

Omdat Romeijn niet meer onder behandeling stond, mocht ze ook haar huisarts een verklaring laten invullen. "Tot mijn grote verbazing kreeg ik een week of acht later een brief dat mijn rijbewijs werd ingetrokken. Ik kon een nieuw rijbewijs aanvragen, maar moest iedere vijf jaar medisch gekeurd worden door een arts van het CBR en op eigen kosten."

De Utrechtse begreep er niets van. "Als ik nooit een ander rijbewijs had willen halen, had ik tot mijn dood auto kunnen rijden. Bovendien is de werkwijze van het CBR heel raar. Het is totaal willekeurig en bovendien zijn ze ook nog eens ontzettend onbereikbaar en ondoorzichtig. Daarnaast vind ik het raar dat de kosten voor zo'n keuring - die sowieso al nergens op gebaseerd is, want er is geen enkel bewijs voor de link tussen rijvaardigheid en depressies - één op één worden verhaald op degene die het rijbewijs aanvraagt. Dan gaan ze er eigenlijk vanuit dat het rijbewijs een soort luxeproduct is, waar je geen recht op hebt als burger. De praktijk is toch dat heel veel mensen er echt van afhankelijk zijn."

Toen ze haar problemen deelde op Twitter, kwam er een stortvloed aan reacties van mensen die iets soortgelijks meemaakten. "Er was één meisje dat op haar twintigste haar rijbewijs wilde halen en zij antwoordde 'ja' op de vraag: 'Ben je ooit flauwgevallen?' Zij is ooit als kind toen ze een jaar of vijf was, flauwgevallen toen ze de griep had en uit bed wilde opstaan. Ze is vervolgens een jaar lang bezig geweest met een traject bij een neuroloog in het ziekenhuis om te bewijzen dat ze geen epilepsie had. Terwijl er niets met haar aan de hand was. Dat soort verhalen krijg ik nu al een week lang in mijn inbox."

Romeijn heeft honderd van zulke verhalen gebundeld en gaat vandaag met Kamerleden in gesprek over de kwestie. "Ik hoop dat het nu op de agenda komt en dat er opnieuw gekeken wordt naar de wetgeving waarop het beleid van het CBR gebaseerd is."

Het CBR laat in een reactie weten zonder toestemming niet in te kunnen gaan op individuele gevallen. "Er zijn eigenlijk twee kwesties waar het om gaat", zegt woordvoerder Irene Heldens van het CBR. "Aan de ene kant is er het verhaal dat gaat over de procedures voor mensen die gediagnosticeerd zijn met een psychische aandoening. Dat heeft te maken met de verkeersveiligheidsregels. Aan de andere kant is er de druk bij het CBR, waar we momenteel mee te maken hebben. Daardoor duurt het erg lang voordat we de aanvragen kunnen verwerken."

Wanneer iemand te maken heeft (gehad) met een zogeheten stemmingsstoornis, moet diegene een psychiatrievragenlijst en/of een keuringsrapport laten invullen door een onafhankelijke psychiater. "Als het langer dan vijf jaar geleden is dat de symptomen voor het laatst aanwezig waren, mag iemand zonder keuring de weg op. Anders moet iemand iedere vijf jaar gekeurd worden. En in Nederland is het nu eenmaal wettelijk zo geregeld dat deze kosten voor de aanvrager zelf zijn", aldus Heldens.

"Ik lees op social media ook oproepen om de gezondheidsverklaring niet eerlijk in te vullen. Dat vind ik erg zorgelijk. Want we willen allemaal veilig thuiskomen."

Daarnaast heeft het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen te maken met grote druk, onder meer door de overgang naar digitaal werken. "We zien jaar op jaar meer aanvragen voor een gezondheidsverklaring. We worden steeds ouder en willen langer blijven rijden. Juist omdat we sneller willen werken, vernieuwen we ons systeem. De invoering gaat minder snel dan gepland. Dat leidt tot vertraging waar mensen helaas last van hebben. Daardoor is het ook erg druk bij onze klantenservice. Dat spijt ons heel erg. Ons advies is dan ook, begin op tijd en dien je gezondheidsverklaring digitaal in."