Nabestaanden bij herdenking Britse Lancasterbemanning Maarn

Joanne Smith ontdekte vorig jaar dat haar grootvader in Maarn wordt herdacht.
Joanne Smith ontdekte vorig jaar dat haar grootvader in Maarn wordt herdacht. © RTV Utrecht
MAARN - De jaarlijkse Lancaster-herdenking in Maarn wordt morgen voor het eerst bijgewoond door nabestaanden van de gesneuvelde bemanning. Een kleindochter van een van de zeven Britse vliegers ontdekte vorig jaar dat haar grootvader op een plaquette in Maarn wordt genoemd. "Mijn opa is 'thuis' in Nederland", zegt ze tegen RTV Utrecht.
Op de dag af 75 jaar geleden vertrok een Lancaster bommenwerper uit Engeland naar het Duitse Ruhrgebied. Aan boord waren zeven jonge luchtmachtmilitairen. De bommen troffen doel, maar op de terugvlucht naar de basis werden ze getroffen door Duits afweergeschut. Het toestel stortte even buiten Maarn neer. Boordschutter William Patrick Smith en zijn zes collega's overleefden de crash niet.

DRANG OM IETS TE DOEN

Smith was een talentvol tekenaar toen de oorlog uitbrak. Hij ontwierp onder meer filmposters. "Toen Duitsland Polen binnen viel voelde hij de drang om iets te doen. Hij meldde zich samen met een zus en twee broers aan voor de strijd", vertelt zijn kleindochter Joanne. Ze is de dochter van het anderhalf jaar oude zoontje dat Smith in 1943 achterliet.
William Patrick Smith sneuvelde in 1943 bij Maarn
William Patrick Smith sneuvelde in 1943 bij Maarn © Familie Smith (Bewerking door RTV Utrecht)
"Mijn opa ging bij de RAF (Engelse luchtmacht, red.) en moest in eerste instantie hand- en spandiensten op de basis verrichten. Later bood hij aan boordschutter te worden. De kans om dat te overleven was heel klein. Toch deed hij het, hoewel hij net vader was geworden. Hij moest en zou vechten voor de vrijheid."

VERMIST

Na de crash van de Lancaster bij Maarn werd Smith als vermist opgegeven. Het Rode Kruis identificeerde hem uiteindelijk. "Hij werd begraven in Amersfoort, maar we weten pas sinds een jaar dat hij gesneuveld is in Maarn", zegt Joanne. Voor de zeven bemanningsleden werd in 2012 een gedenksteen opgericht in de buurt van waar het vliegtuig neerstortte. Hun namen staan daarin gegraveerd.
Mijn opa was een held. Hij speelt nog altijd een grote rol in ons leven.
Joanne Smith
"Op internet vond ik een foto van het monumentje", zegt Joanne. "We wilden daar graag naartoe. Eerder waren we al bij opa's graf in Amersfoort geweest. Dat is heel mooi onderhouden. In Engeland is dat veel minder. Daar gaat de aandacht vooral uit naar recent gesneuvelde militairen. De Tweede Wereldoorlog is voor veel mensen te lang geleden. Mijn opa is 'thuis' in Nederland, zeggen wij wel. We zijn enorm dankbaar dat hij hier geëerd wordt en dat zijn graf zo goed onderhouden is. Dat betekent veel voor ons."

HERDENKING

"Mijn opa was een held", zegt Joanne. "Hij speelt nog altijd een grote rol in ons leven." Morgenmiddag is de familie dan ook aanwezig bij de herdenking in Maarn. Joannes zoon, de achterkleinzoon van de boordschutter, leest een gedicht voor. De Nederlandstalige versie daarvan wordt voogelezen door de kleindochter van een ooggetuige van de ramp in Maarn.
"Mijn opa was 30 en daarmee het oudste bemanningslid", zegt Joanne. "De andere mannen waren begin 20 en hadden geen gezin. Er zijn daardoor geen andere nabestaanden dan wij."
Kleindochter neergestortte boordschutter: "Mijn opa was een held"

BASISSCHOLEN

In het dorpshuis in Maarn hebben ruim honderd kinderen van de lokale basisscholen vandaag een tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog geopend. Het herdenkingscomité hoopt dat de gebeurtenissen van 75 jaar geleden daarmee blijven voortleven. Joanne en haar familie waren erbij om hun verhaal te vertellen. "Ik hoop dat ze mee hebben gekregen hoe waardevol het is in vrijheid te leven", zegt ze. "Vrijheid waar mijn opa voor is gestorven."
De expositie over de bemanning van de Lancaster ED599 is te zien in dorpshuis De Twee Marken. De herdenking is zaterdagmiddag om 15.00 uur aan de Hertenlaan in Maarn.