Van Rossem: Verborgen schilderij teruggevonden in Utrechtse Jacobikerk

UTRECHT - Dit jaar wordt uitvoerig teruggekeken op vijfhonderd jaar Reformatie in allerlei programma's en boeken en studies. In Van Rossem Vertelt gaan we inzoomen op een heel klein onderdeel van die periode in Utrecht door het verhaal te vertellen van een historisch schilderij.
In de Jacobikerk in Utrecht heeft Maarten met Truus van Bueren afgesproken. Zij heeft met haar team na jarenlang onderzoek een katholiek schilderij teruggevonden dat is overgeschilderd met een protestantse tekst in de tijd van de Beeldenstorm. Door die geschiedenis te onderzoeken leren we een hoop over de Utrechtse Reformatie.
Hoe startte de Reformatie vijfhonderd jaar geleden? Predikant Maarten Luther probeerde met zijn 95 stellingen op de kerkdeur van Wittenberg de kerk van binnenuit te veranderen. Maar de Paus en andere wereldse leiders zagen daar niets in. Zo begon een tweedeling binnen de kerk, die grote gevolgen had voor Europa en voor Utrecht. Onder andere door de Beeldenstorm, waarbij kerken ontdaan werden van katholieke afbeeldingen.

DUIFHUIS

Hier in Utrecht begon de Reformatie vrij laat. Halverwege de zestiende eeuw had de stad een pastoor, Hubert Duifhuis. Hij was bepalend voor de sfeer van de Reformatie in Utrecht. Hij probeerde net als Luther de kerk van binnenuit te reformeren. Toen dat niet lukte wisselde hij zijn katholieke geloof in en ging verder als protestante predikant.

SCHILDERIJ VERSUS TEKST

Duifhuis was tegen de Beeldenstorm. In zijn kerk hing een schilderij van de Gregoriusmis, een afbeelding waar de katholieke paus op staat. Dat kon natuurlijk niet meer.
Maar in plaats van het schilderij te vernielen liet hij het overschilderen met een protestante tekst: de brief van Paulus aan de Hebreeën. Die tekst komt overeen het schilderij van de Gregoriusmis. Volgens onderzoeker Truus van Bueren laat Duifhuis daarmee zien dat de inhoud van het schilderij goed is, maar dat het wereldlijke gezag van de paus niet meer nodig is. "Duifhuis was dus tegen de Beeldenstorm en voor verdraagzaamheid."
Maarten: "En dat is de les die we uit dit hele kleine detail van de Reformatie halen: verdraagzaamheid, dat Duifhuis er voor zorgde dat mensen hun eigen directe relatie met onze lieve Heer moeten hebben en dat allerlei praatjesmaker kerkelijke autoriteiten en dergelijke daar niets mee te maken hebben."
Van Rossem Vertelt wordt elke zaterdag uitgezonden op RTV Utrecht. Deze aflevering is alvast te zien bij dit bericht.

Van Rossem: Verborgen schilderij teruggevonden in Utrechtse Jacobikerk