Van Rossem Vertelt: het oudste dierenasiel, van gaskamer tot gezellig hotel

Jellie van der Meulen van het Utrechts Archief heeft onderzoek gedaan naar de veelbewogen geschiedenis van het asiel. De grootste overeenkomst? Zowel toen als nu wordt het asiel gerund door dierenliefhebbers. Het grootste verschil? De manier waarop we met dieren omgaan die geen nieuw baasje krijgen.

Het eerste asiel was gevestigd op de zolder van voorzitster Ebeling, maar na drie maanden werd al een betere locatie gevonden aan de Abstederdijk. Daar werden huisdieren van de leden opgevangen en zwerfdieren. Het was niet mogelijk om voor alle dieren een nieuw tehuis te vinden. Daarom moesten veel dieren afgemaakt worden met een zogenoemd verstikkingsapparaat, een soort gaskamertje. Via de politie kwamen veel zwerfhonden binnen, alleen al in 1906 waren dat er 355.

Er was weinig tijd om voor de dieren een goed tehuis te zoeken. Volgens de wet moest dat binnen 14 dagen gebeuren, daarna werden de dieren afgemaakt. Als ze via de politie binnenkwamen, moest dat zelfs na drie dagen. Veel dieren moesten dan ook worden afgemaakt: in 1925 kwamen er 3410 binnen, waarvan er 2145 moesten afgemaakt.

Jellie laat in het archief zien dat de dames er zelf ook verdriet van hadden. Bijvoorbeeld na een geval van honsdolheid, waardoor alle honden moesten worden afgemaakt. Uit de notulen van die tijd: "Nooit vergeet ik een mooi wit doeshondje dat nog op ging zitten achter de ruitjes van het toestel, tot de gaslucht hem bedwelmde."

In de jaren zeventig ontstond veel commotie over het afmaak-beleid, en met name het verstikkingsapparaat. Er verschenen krantenartikelen en er werden actiegroepen opgericht. De dierenliefhebbers van het asiel werden nu opeens neergezet als dierenmishandelaars.

Begin mei 1978 probeerde de actiegroep "Laat uw dier niet stikken" het gasapparaat te stelen en er werd zelfs aan het Utrechts Nieuwsblad gemeld dat de groep van plan was het apparaat met een bom op te blazen. Ze ver kwam het gelukkig niet en de actiegroep bood excuses aan, het dreigement was gedaan in een emotionele opwelling en het was nooit de bedoeling geweest het uit te voeren. Jellie: "Ze hebben zelfs zoveel spijt dat ze aanbieden om te komen helpen in het asiel in de zomerperiode."

De Dierenbescherming bood in 1980 financiële steun aan om het doden van dieren alleen nog toe te staan door de dierenarts via een injectie. En dat was steeds minder nodig. Het aantal zwerfhonden en -katten werd minder door castratie- en sterilisatieacties en door de groeiende welvaart waren ook steeds meer mensen in staat hun huisdier te onderhouden.

Maarten: "Dat is het enorm positieve, uiteindelijk worden alle dieren hier nu opgehaald, er worden geen katten of honden meer afgemaakt en dat toch een hele optimistisch stemmende gedacht. Er zijn ook veel minder katten en honden die op straat opgehaald worden zoals 30, 40 jaar geleden.dus je zou haast zeggen, dat de dierenliefde, of het verantwoordelijksheidsgevoel ervoor is toegenomen."

Van Rossem Vertelt wordt donderdag uitgezonden op RTV Utrecht. Deze aflevering is alvast te zien bij dit bericht.